بُلند boland، بِلندbuland و بَلَند baland یک واژه است که باتوجه بهگونهی گویشِ گویشوران آن در ایران، افغانستان و تاجیکستان، با اندکی تفاوت در تلفظ بهکار برده میشود.
کابل۲۴: هرچند ضبطِ آوانگاری این واژه در فرهنگهای دهخدا، مُعین و عمید همان بُلند است؛ چیزی که هماکنون در ایران تلفظ میشود؛ اما در افغانستان-بهویژه در کابل- این واژه بِلند و در تاجیکستان بَلَند بهکار برده میشود.
بربنیاد آنچه گفته شد، گونهی تلفظ این واژه باتوجه به نحوهی کاربرد گویشوران آن در هرسه جغرافیا (افغانستان، ایران و تاجیکستان) درست است و دشواری معنایی را ایجاد نمیکند.
گپ شگفت اینکه چند سال پیش، هنرمند جوانی واژهی “بِلند” در آهنگ جناب “فرهاد دریا” را اینگونه تلفظ میکرد:
“بُلندیها هوای تازه داره+جوانی دردِ بیاندازه داره”
با کمال ادب ازش پرسیدم که این واژه (بُلند) در گویشِ ما بِلند است و نه بُلند و گونهی تلفظ شفاهی آنهم که در شعر این آهنگ آمده، بِلند است و نه بُلند!
گفت: من خواستم صورت ادبی آن را تلفظ کنم.
گفتم: اول این شعر به زبان شفاهی یا عامیانه است، دوم اینکه اگر بُلند تلفظ شود، مزهی زبانِ شفاهی آن قربانی بهتعبیرِ شما “ادبیخوانی” آن میشود و سوم هم در افغانستان گویشورانِ ما آن را بِلند تلفظ میکنند و نه بُلند.
از آن پس شنیدم که بِلندیها میخواند و نه بُلندیها.
توجه به گونهی تلفظِ گویشوران در هر جغرافیایی، یک امر جا افتادهاست که باید به آن دقّت شود.
جاویدفرهاد
