در بازی شطرنج سیاست چین، همیشه مشخص نیست که چه کسی ریسمان را میکشد. در ادامه ۱۳ نفر از تاثیرگذارترین افرادی که سرنوشت و قدرت کشوری با ۱.۴ میلیارد نفر را در دست دارند ذکر شده اند.
به نقل از بیزینس اینسایدر، زمانی که نخست وزیر چین در مارچ ۲۰۲۳ از قدرت کناره گیری کند این موضوع باعث ایجاد تغییرات قابل توجهی در ردههای بالای دولت چین خواهد شد. در کشوری که جانشینی قدرت هم به آرامی و هم به صورت تعمدی اتفاق افتاده بازنشستگی لی میتواند به یک تغییر اساسی در نقشها در میان قدرتمندترین نهاد دولتی چین یعنی کمیته دائمی دفتر سیاسی منجر شود و باعث تثبیت بیشتر قدرت تحت رهبری «شی جین پینگ» رهبر چین شود.
پیوند نخبگان چین اغلب با آن چه به نظر میرسد کنترل و تمرکز قدرت در دستان شی باشد پنهان میشده است. پس از حذف محدودیتهای قانون اساسی شی خود را به عنوان قدرتمندترین رهبر از زمان مائوتسه تونگ معرفی کرده است. او اکنون ممکن است به طور مادامالعمر حکومت کند و به تنظیم وضعیت کشوری ۱.۴ میلیارد نفری با کنترل شدید اصلاحات نظامی، امنیت سایبری و سانسور اینترنت ادامه دهد.
شی رهبر عالی ۶۸ساله که دو بار ازدواج کرده پیش از آن که در سال ۲۰۱۳ میلادی رئیس جمهور شود به عنوان دبیر کل حزب کمونیست چین و رئیس کمیسیون نظامی مرکزی فعالیت میکرد. مناصبی حزبی که نماینده یک جناح قدرتمند دولتی هستند. با این وجود، در حالی که موقعیت پسر «ژی ژونگ سون» کهنه کار کمونیست انقلابی بودن ممکن است به رسیدن او به قدرت کمک کرده باشد شی تنها با نظارت دقیق حلقه درونی خود و متزلزل کردن منظم وضعیت موجود نقش رهبریاش را حفظ کرده است.
این تمایل بوروکراتهای مادام العمر چین که در آغوش حکومت استبدادی بیش از حد راحت هستند خطرناک بوده است. به عنوان مثال، «ژو یونگ کانگ» رئیس سابق کمیته مرکزی، «بو شیلای» سیاستمدار برجسته و «سون ژنگ چای» رئیس حزب کمونیست چونگ کینگ همگی در دوران حکومت شی از ردههای بالای حزب پاکسازی شدند.
جعبه سیاه نفوذ ناپذیر قدرت چین
با توجه به سانسور و کنترل شدید بر رسانههای مرتبط با دولت در چین تقریبا غیرممکن است که بدانیم واقعا در دالانهای قدرت چین چه اتفاقی رخ میدهد.
ناظران به شدت نمایش قدرت چین را در رژه نظامی آن کشور تماشا کردهاند تا خط جانشینی چین پس از شی را پیش بینی کند و کرسیها را به دقت بررسی کردهاند تا نزدیکی مقامهای دولتی به راس هرم قدرت را تشخیص دهند.
«پری لینک» استاد بازنشسته مطالعات آسیای شرقی در دانشگاه پرینستون میگوید: «آن چه واقعا در پس پرده بازی شطرنجی صورت میگیرد واقعا مبهم است و خود بازی شطرنج در داخل یک جعبه سیاه بسیار غیرقابل نفوذ ادامه دارد».
کارشناسان به «بیزینس اینسایدر» میگویند بالاترین ارگان تصمیم گیری حزب کمونیست چین و اعضای ارشد آن کسانی هستند که کنترل واقعی را در کشور در اختیار دارند و این علیرغم نفوذی است که به نظر میرسد میلیاردرهای برجسته چینی دارند.
کارزارهای دولتی در سال گذشته چه بر افراد مشهور و چه بر شرکتهای آموزشی نشان میدهد که دولت حزب چین داور نهایی قدرت است. «جنیفر هسو» پژوهشگر افکار عمومی و سیاست خارجی در موسسه لوی به «بیزینس اینسایدر» میگوید: «دولت چین شرکتها و افرادی که قدرت میگیرند و یا جایگزینی برای اقتدار دولت و حزب قلمداد میشوند را به نوعی مورد مجازات و تنبیه قرار میدهد».
شاهد هیچ کس بهتر از «جک ما» این موضوع را نداند. «ما» بنیانگذار تجارت الکترونیک و شرکت فناوری علی بابا از زندگیای جذاب با حساب بانکی مملو از پول برخوردار بود. طبق گزارشها، ما در سال ۲۰۲۰ در اوج قدرتاش ۶۲ میلیارد دلار ثروت داشت که او را به ثروتمندترین مرد چین تبدیل کرد.
با این وجود، در اکتبر ۲۰۲۰ میلادی او از سیستم نظارتی مالی چین انتقاد کرد و گفته بود که بانکهای چینی در حال خزیدن در پشت زمان هستند و به پیروی از قوانین جهانی که بخشی از «باشگاه سالمندان» هستند ادامه میدهند. سپس ما ناپدید شد. برخی معتقد بودند که او توسط دولت چین به یک اردوگاه بازداشت انتقال یافته است.
ما سرانجام در اوایل سال ۲۰۲۱ میلادی ظاهر شد. دولت چین تحقیقات ضد انحصارگرایی را در مورد علی بابا آغاز کرده بود و برنامههای ما را برای عرضه اولیه سهام را متوقف کرده بود. این یک یادآوری قوی بود که علیرغم آن که میتوان به عنوان یک رهبر تجاری در چین پاداشهای مالی عظیمی به دست آورد حزب کمونیست چین هم چنان قدرت نهایی را در اختیار دارد.
رانا میتر «استاد تاریخ و سیاست مدرن چین در آکسفورد به» بیزینس اینسایدر «میگوید:» افراد کارآفرین و ثروتمند منابع عظیم و «قدرت نرم» در اختیار دارند که ناشی از تحسین شدن به عنوان مدیران تجاری بودن است، اما در نهایت، حزب میتواند آنان را تحت تاثیر قرار دهد تا آن چه را که میخواهند انجام دهند.
در ادامه به ۱۳ مرد از قدرتمندترین افراد در چین خواهیم پرداخت:
وانگ کیشان
او به عنوان معاون رئیس جمهور تحت ریاست شی جین پینگ خدمت میکند و به عنوان یکی از قدرتمندترین «شاهزاده»های سیاسی چین شناخته میشود.
وانگ کیشان ۷۳ساله دست راست شی قلمداد میشود. تا حد زیادی رشد قدرت او در حزب کمونیست به دلیل ازدواجاش با با دختر «پائو ییلین» معاون اجرایی سابق صورت گرفت.
او در دوره انقلاب فرهنگی با شی که آن زمان ۱۵ سال داشت آشنا و دوست شد. وانگ بعدا در سال ۱۹۸۳ میلادی به حزب کمونیست چین پیوست و در در سال ۲۰۰۷ به یکی از اعضای دفتر سیاسی تبدیل شد و به پیشروی مذاکرات تجاری چین با ایالات متحده کمک کرد. وانگ هم چنین به هدایت کارزار پاکسازی ضد فساد دهها هزار مقام برجسته چینی که با فرمان شی در سال ۲۰۱۳ میلادی آغاز شد کمک کرده بود.
او به شی کمک کرد تا رقبایش را تحت عنوان کارزار ضد فساد پاکسازی کند. پیش بینی میشود پس از پاییز ۲۰۲۲ میلادی تغییر قدرتی در مورد وانگ رخ داده و او به طور کامل بازنشسته شود. با بازنشستگی او و پیرواناش نفوذ او بسیار کاهش خواهد یافت.
وانگ کیشان
لی کشیانگ
زمانی انتظار میرفت «لی کشیانگ» جانشین رئیس جمهور سابق «هو جین تائو» باشد، اما به نفع شی کنار گذاشته شد.
لی ۶۶ساله در حال حاضر نخست وزیر جمهوری خلق چین و دبیر حزب در شورای دولتی جمهوری خلق چین است.
شروع متواضعانه کار لی در آنهویی در شرق چین و کارش در اتحادیه جوانان کمونیست چین به او کمک کرد تا به صفوف حزب صعود کند. در دوران تصدی خود او عمدتا بر مدیریت اقتصاد چین متمرکز شد که باعث شد سیستم رتبهبندی عملکرد اقتصادی این کشور «شاخص کشیانگ» نامیده شود. او جنبههای اقتصاد چین و رشد زیرساختی را مدیریت میکرد و مسئول تهیه پیش نویس واکنش چین به همهگیری کووید-۱۹ بود.
لی یکی از متحدان شناخته شده سلف شی، هو جینتائو رئیس جمهور سابق است و نزدیکی او به هو باعث شد برخی گمان کنند که او برای جانشینی هو آماده شده است. با این وجود، پس از هیاهوی زیاد، لی برای کسب مقام برتر به نفع شی کنار گذاشته شد. لی در سال ۲۰۱۳ میلادی به عنوان نخست وزیر انتخاب شد، اما تصمیم شی برای گسترش کنترل خود بر اقتصاد قدرت لی را تا حدی تضعیف کرد.
لی هم چنین پس از فروپاشی بازار سهام چین در سال ۲۰۱۵ میلادی شاهد کاهش نفوذ خود بود که به خاطر آن سرزنش شد. لی کشیانگ نخست وزیر ضعیفی بوده است بیشتر بدان خاطر که شی جین پینگ به لیو هه و کمیسیون مرکزی برای تعمیق جامع اصلاحات که شی ریاست آن را بر عهده دارد تکیه کرده است. انتظار میرود که لی پس از بازنشستگی نفوذ کمی داشته باشد. سوال جالب این است که چه کسی جایگزین او به عنوان نخست وزیر خواهد شد.
لی کشیانگ
لی ژانشو
او پیش از آن که مدعی جایگاهی برای خود در دفتر سیاسی شود در مناصب دور در روستاهای چین فعالیت میکرد. لی ۷۱ساله یکی از اعضای کمیته دائمی دفتر سیاسی و رئیس فعلی کمیته دائمی کنگره ملی خلق چین است. او سومین مرد قدرتمند چین محسوب میشود.
لی زمانی که در سال ۲۰۰۳ میلادی به هیلونگ جیانگ استانی در شمال غرب فرستاده شد به عنوان فرماندار آن منطقه پروژه آبیاری استان را احیا کرد و تولیدات کشاورزی آن را افزایش داد. با این وجود، این موضوع باعث ارتقای وضعیت لی نشد.
در سال ۲۰۱۰ میلادی، او به گوئیژو فقیرترین استان چین اعزام شد و وظیفه بهبود زیرساختها و اقتصاد استان را بر عهده گرفت. در سال ۲۰۱۲ میلادی شانس با او یار بود.
شی دوست قدیمی لی جایگاه او را در دفتر کل حزب کمونیست چین ارتقا داد که نقشی معادل «دروازه بان» یا رئیس ستاد در دولت شی محسوب میشود. معروف است که او به سه «نه» پایبند است بدون سر و کله زدن با مردم، بدون بازی کردن و بدون سستی در کار. گمان میرود که لی یکی از اعضای ارشد گروه شخصی شی است.
روابط لی با شی به دهه ۱۹۸۰ در دوران اولیه حضور آنها در حزب کمونیست چین بازمی گردد زمانی که لی به عنوان دبیر حزب در منطقه ژنگ دینگ جایی که شی رئیس حزب کمونیست بود خدمت میکرد.
ژانشو از مدتها پیش در کمیته دائمی حزب نقشی برجسته داشته با این وجود، اگر شی به قوانین قدیمی که اعضای کمیته باید در ۶۷ سالگی بازنشسته شوند پایبند باشد و برای لی استثنا قائل نشود ممکن است او مجبور به کناره گیری شود. با این وجود، او توانسته شبکه قابل توجهی را در ردههای بالایی حزب پرورش و ارتقا دهد و نفوذ قابل توجهی حتی پس از بازنشستگی خواهد داشت.
لی ژانشو
وانگ یانگ
او به عنوان یک «اصلاح طلب» و مدافع بازار آزاد شهرت دارد. وانگ ۶۷ساله عضو کمیته دائمی دفتر سیاسی و دبیر حزب در کنفرانس مشورتی سیاسی خلق چین است. وانگ سالهای اولیه کارش را در زادگاهاش آنهویی درگیر سیاست گذراند و از ردههای پایینتر دولت محلی ارتقا یافت تا در نهایت دبیر کمیته حزب چونگ کینگ شود. وانگ هم چنین یکی از لیبرالها و «اصلاحطلبان» شناخته شده در حزب کمونیست چین است که از بازار آزاد دفاع میکند و با رویکردی ملایمتر کار میکند.
وانگ یانگ به عنوان نخست وزیر احتمالی معرفی میشود که جالب است، زیرا او در گذشته به عنوان دبیر حزب استانی بازارهای آزادتر را تشویق کرده است. مانند لی کشیانگ وانگ نیز در جناح هو جینتائو بوده است. عضویت در جناح هو که توسط رئیس جمهور سابق هو جینتائو و نخست وزیر ون جیابائو حمایت شده به معنای عضویت در یک «ائتلاف پوپولیستی» بود. این برخلاف آن بود که بخشی از «ائتلاف نخبگان شی» باشد که در حال حاضر قدرتمندترین جناح دولتی است.
وانگ یانگ
وانگ هونینگ
او به عنوان فردی معتاد به کار و بیخوابی توصیف میشود و مغز متفکر پشت ابتکار عظیم کمربند و جاده شی در نظر گرفته میشود. وانگ ۶۶ساله دبیر دبیرخانه مرکزی حزب کمونیست چین است. او پیش از آن که در سال ۱۹۸۴ برای پیگیری سیاست کار دانشگاهی را ترک کند در دانشگاه معتبر شانگهای فودان کار میکرد. وانگ بهعنوان چهرهای در سایه، معتاد به کار و بیخواب توصیف شده است. او به عنوان مغز متفکر فکری و ایدئولوژیک پشت «رویای چین» شی که آرزوی چین برای تبدیل شدن به قدرت مسلط بر جهان است شناخته میشود.
او هم چنین معمار «اندیشه شی جین پینگ» است یک طرح سیاست ۱۴ مادهای برای استقرار سوسیالیسم با ویژگیهای چینی. وانگ به عنوان استراتژیست سبک کیسینجر در پشت طرح کمربند و جاده شی، سیاست خارجی تهاجمی و استراتژی توسعه که به دنبال گسترش نفوذ چین در سراسر آسیا و فراتر از آن است حضور دارد. وانگ که به طور گسترده تصور میشود باهوشترین عضو کمیته دائمی دفتر سیاسی است شی را در بسیاری از سفرهای خارجی همراهی کرده است.
او هم چنین یک مشاور طولانی مدت در دولت چین بوده و زیر نظر دو تن از اسلاف شی یعنی جیانگ زمین و هو جینتائو خدمت کرده است. وانگ بازمانده نهایی است و سه دبیر کل به توصیههای او اعتماد کرده اند. او هم چنین ۶۷ساله خواهد بود بنابراین، اگر قوانین قدیمی اعمال شود واجد شرایط برای یک دوره دیگر خواهد بود.
وانگ هونینگ
ژائو لجی
او رهبری کارزار مبارزه با فساد شی را بر عهده داشته و مسئول دستگیری هزاران نفر از مقامهای حزب است.
ژائو، ۶۵ ساله، یکی از اعضای کمیته دائمی و رئیس کمپین مبارزه با فساد شی است. او به شدت در سرکوب «ببرها و مگسها» توسط شی شرکت داشته از جمله دستگیری هزاران مقام عالی رتبه و پایینتر و از اکتبر ۲۰۱۷ میلادی در راس نهاد عالی مبارزه با فساد شی بود.
خانواده ژائو از مقامهای ارشد حزبی بودهاند و او توانست پیش از پایان انقلاب فرهنگی در دانشگاه معتبر پکن ثبت نام کند که نشانهای از نفوذ و نفوذ خانوادهاش در حزب کمونیست چین بوده است. مانند لی ژانشو، ژائو نیز عنوان یکی از اعضای گروه شی شناخته میشود. او به عنوان رئیس حزب در استان شانشی خانه اجدادی شی خدمت کرد.
معروف است که ژائو روابط شخصی نزدیکی با خانواده شی دارد و از دوستی دیرینه پدرش و شی سود میبرد. او هم چنین ثابت کرده است که به شدت به شی وفادار است و به رئیس جمهور چین کمک کرده است تا کنترل کامل و سختگیرانه حزب را تقویت کند.
ژائو لجی
هان ژنگ
او ۶۷ساله و معاون وزیر امور خارجه حزب و معاون اول نخست وزیر چین است. او یک سیاستمدار حرفهای در شانگهای بود و در سن ۴۸ سالگی به جوانترین شهردار شهر تبدیل شد. او بهعنوان یکی از برترین فعالان اقتصادی و یک تکنوکرات باتجربه شناخته میشود.
هان در سال ۲۰۰۷ میلادی به عنوان معاون شی در شانگهای کار کرد پیش از این که شی به عضویت کمیته دائمی دفتر سیاسی درآید. هان پس از آن زمانی که شی در سال ۲۰۱۲ میلادی دبیر کل حزب کمونیست چین شد کرسی دفتر سیاسی را کسب کرد. انتظار میرود هان در پاییز سال جاری کناره گیری کند، زیرا سن بازنشستگی را پشت سر گذاشته است.
هان ژنگدایره بیرونی؛ بازرگانان میلیارد چینی که نفوذ زیادی دارند، اما هنوز به شی دسترسی ندارند
فهرست ثروتمندان چین شامل افرادی است که با ساختن امپراتوریهای فناوری و کسب و کارهای دارویی به میلیاردها دلار دست یافتهاند. با این حال، میلیاردرهای چینی، به ویژه پس از سقوط «جک ما» با قوانین متفاوتی عمل میکنند.
تلاش شی به سمت تحقق طرح «شکوفایی مشترک» یعنی این ایده که ثروتمندان باید ثروت خوب خود را با فقرا به اشتراک بگذارند روش کار ثروتمندترین افراد چین را تغییر داده است. شی در سال ۲۰۲۱ میلادی متعهد شد که «درآمدهای بیش از حد» ثروتمندان دیوانه چین را تعدیل کند و ثروت آنان را مجددا توزیع کند تا شرکتهای پردرآمد منطبق با روحیه «عدالت اجتماعی» به جامعه بازگردند.
دوران میلیاردرهای صریح که مانند «ما» در سال ۲۰۱۹ میلادی با لباسهای پر زرق و برق روی صحنه میرفتند گذشته است. این روزها این مرد فوقالعاده ثروتمند در میان سرکوبهای شدید فناوری زیر نظر حکومت چین باقی میماند.
جک ما
ژونگ شانشان
او ثروتمندترین مرد چین قلمداد میشود و به وی لقب «گرگ تنها» را داده اند. ژونگ ۶۷ساله رئیس شرکت آب چشمه نونگ فو و مالک شرکت داروسازی بیولوژیکی وانتای پکن است. او هم چنین در حال حاضر به عنوان ثروتمندترین مرد چین با دارایی خالص ۶۶.۲ میلیارد دلار قلمداد میشود.
او سبک زندگی سادهای دارد و به ندرت در رسانهها ظاهر میشود. ژونگ مسئول ایجاد این ایده در چین است که آب بستهبندی شده بطری شده به بهبود سلامت افراد کمک میکند. او هم چنین توانست از تقاضای چین برای آزمایش کووید-۱۹ استفاده کند و این نیاز را با منابع وانتای برآورده سازد.
ژونگ شانشان
ژانگ ییمینگ
این میلیاردر ثروت خود را زمانی به دست آورد که «بایتدنس» غول فناوری پشت تیک تاک و نسخه چینی آن دویین را تاسیس کرد. ژانگ با دارایی خالص ۴۴.۵ میلیارد دلار دومین مرد ثروتمند چین است و حتی پس از کناره گیری از سمت خود به عنوان مدیرعامل بایتدنس در می۲۰۲۱ میلادی نیز تغییری در جایگاه او صورت نگرفت.
او در سال ۲۰۲۰ میلادی با مشکلاتی روبرو شد. هنگامی که شایعاتی مبنی بر خرید احتمالی تیک تاک توسط مایکروسافت منتشر شد منتقدان در چین او را فردی تسلیم شده در برابر امریکا خواندند. بایتدنس در حال حاضر با تحقیقات یک گروه دو حزبی از دادستانهای کل ایالتی در امریکا مواجه است که میخواهند تاثیر تیک تاک بر جوانان را بررسی کنند.
ژانگ ییمینگ
رابین زنگ یوکون
او بنیانگذار و رئیس شرکت فناوری آمپرکس است که باتریهای لیتیوم یونی را برای شرکتهایی از جمله تسلا، دایمبر و بیام دابلیو تامین میکند. در نتیجه، شرکت تحت هدایت زنگ ۵۳ساله تولید کننده باتریهای الکتریکی است. زنگ یک مرد خودساخته بوده و کار خود را در کشتیسازی آغاز کرد سپس به ساخت یک امپراتوری باتری لیتیوم یونی روی آورد. زنگ با دارایی خالص ۴۳.۱ میلیارد دلار سومین فرد ثروتمند در چین است.
رابین زنگ یوکون
ما هواتنگ
او ۵۰ساله است و نزدیک به ۵۰ میلیارد دلار ثروت در اختیار دارد. او بنیانگذار و مدیر عامل شرکت اینترنتی تنسنت است که بزرگترین پورتال اینترنتی چین محسوب میشود. تنسنت هم چنین یک امپراتوری بازی را اداره میکند و مسئول WeChat ابر برنامه چینی است که در آن افراد میتوانند به دوستان خود پیام ارسال کرده، پرداخت کنند و با تاکسی تماس بگیرند. او چهارمین فرد ثروتمند چین محسوب میشود.
تنسنت هم چنان تاثیرگذارترین شرکت فناوری در کشور است، اما مانند میلیاردرهای دیگر او باید به تبلیغ غول رسانههای اجتماعی با دیدی مثبت و میهن پرستانه بپردازد. در راستای سرکوب شرکتهای فناوری توسط شی «ما» گفته بود که تنسنت «دستیار خوبی» برای دولت چین خواهد بود و افزود که این شرکت جایگاه خود را میداند و از وظیفه خود برای خدمت به کشور شانه خالی نمیکند. با این حال، این امر تنسنت را از تاثیرات ناشی از کارزار سرکوب شی در امان نگذاشت. «ما» ۱۴ میلیارد دلار از دارایی خالص خود را از دسامبر ۲۰۲۰ تا آگوست ۲۰۲۱ از دست داد.
ما هواتنگ
کالین هوانگ ژنگ
او موسس پین دودو (Pinduoduo) یک پلتفرم تجارت الکترونیکی و بازار آنلاین بازیسازی شده بوده است. هوانگ در سال ۲۰۰۳ میلادی کار خود را در گوگل به عنوان یک مهندس نرمافزار آغاز کرد، اما در سال ۲۰۰۷ میلادی استعفا داد تا تجارت الکترونیک و سرمایهگذاری بازی خود را راه اندازی کند. او غول تجارت الکترونیک پین دودو را در سال ۲۰۱۵ میلادی تاسیس کرد. هوانگ دارای ثروت خالص ۳۳.۱ میلیارد دلار است و ششمین فرد ثروتمند در چین محسوب میشود.
پین دودو یک بازار آنلاین بازی سازی شده است که شامل اجازه دادن به کاربران برای خرید اقلام با قیمتهای فروش با بازی کردن است. یکی از عملکردهای این برنامه آن است که به افراد امکان میدهد اقلام خریدنی را با دوستان خود را گروهبندی کنند. پین دودو با گرفتن کمیسیون از فروشندگان برای تبلیغ اقلام در برنامه درآمد کسب میکند.
ثروت به خودی خود میتواند نوعی قدرت باشند، اما به نظر میرسد هوانگ زمانی که از سمتهای خود بهعنوان مدیر عامل و رئیس غول تجارت الکترونیکی که در ساخت آن کمک کرده کناره گیری کرد از کانون توجه دور شد. در بیانیهای در مارس ۲۰۲۱ میلادی پین دودو اعلام کرد که هوانگ استعفا میدهد تا «تحقیقات در علوم غذایی و زیستی را دنبال کند رشتههایی که پیشرفت در آن میتوانند آینده بزرگترین پلت فرم کشاورزی چین را هدایت کنند».
به نظر میرسید که او در حال پیوستن به میلیاردرهای دیگر عرصه فناوری در اقدامی تصادفی برای اهدای صدها میلیون کمک مالی به خیریه در بحبوحه سرکوب دولت چین با سرمایه گذاران فناوری است