فیلم «عوامل انسانی» (Human Factors) مثل یک جعبۀ پر از معماست. حادثهای برای یک خانواده اتفاق میافتد و ما از ماهیت دقیق این حادثه بیخبریم. هوشمندی فیلم در اینجاست که هرچقدر بیشتر به ما اطلاعات میدهد، حقیقت ماجرا برای ما مبهمتر میشود.
کابل۲۴-ژان (با بازی مارک واشکی) و همسرش نینا (سابین تیموتی) مالک یک آژانس تبلیغاتی هستند. آنها به همراه دو فرزندشان اِما و مکس برای تعطیلات به خانهشان در ساحل دریا رفتهاند. اما زیاد طول نمیکشد که آرامش آنها دستخوش طوفان میشود. خانۀ آنها مورد تهاجم قرار میگیرد؛ عدهای وارد خانۀ آنها میشوند و سپس بیرون میروند. هیچ کس جز نینا چیزی ندیده است. با اینکه هیچ چیز دزدیده نمیشود و به هیچ کس آسیبی نمیرسد، این اتفاق زندگی آنها را کاملا به هم میریزد.
این تهاجم موضوع محوری فیلم است که به صورت جداگانه از زاویۀ دید هر کدام از اعضای خانواده بررسی میشود. فیلم دائما در زمان به عقب و جلو میرود و وقایع قبل و بعد از حادثه را به ما نشان میدهد. از این جهت فیلم «عوامل انسانی» شبیه به سنت فیلمهایی مثل «راشومون» است که موضوع اصلیشان تفاوت نگاه آدمهای مختلف به یک حادثۀ واحد است. اما در عین حال این فیلم به نحوی خلاقانه در این قلمرو پا میگذارد و موفق میشود خودش را به عنوان اثری منحصر به فرد و متفاوت به مخاطب نشان بدهد. بازیهای هوشمندانه و حال و هوای رازآمیز و پریشانکنندۀ فیلم مهمترین نقاط قوت آن هستند.
عوامل انسانی خانوادهای را به ما نشان میدهد که حتی پیش از حادثه هم متزلزل و پر تنش است و حادثۀ اصلی فیلم فقط به نوعی این فروپاشی را آشکار و تسریع میکند. هر یک از اعضای خانواده به سهم خودش از طرف بقیه تحت فشار و رنج است. مثلا اِما از اینکه پدر و مادرش دربارۀ او با معلمش صحبت کردهاند عصبانی است و ژان علیرغم مخالفت نینا با یک مشتری جدید قرارداد بسته است. اختلافاتی که در طول زمان روی هم انباشته شدهاند مثل یک انبار باروت هستند که یک حادثه میتواند آن را منفجر کند؛ بنابراین حادثۀ تهاجم به خانه با اینکه در محور داستان فیلم قرار دارد، اما در حقیقت چیزی فرعی و حاشیهای است. تهدید واقعی برای این خانواده روابط درونی خود آن است.
شیوۀ روایت فیلم آن را به یک جعبۀ پر از معما تبدیل میکند که این عامل مهمی برای جذابیت و کشش فیلم است. سوالات خیلی زیادی در طول فیلم برای ما پیش میآید. چه کسی دیدگاه درست را نسبت به حادثه دارد؟ انگیزههای افراد و اتفاقاتی که قبلا برای آنها افتاده چقدر روی نگاه آنها به حادثه اثرگذار بوده است؟ خود حادثه چقدر به گذشتۀ این خانواده مربوط است؟ جالب اینجاست که هرچقدر فیلم به ما اطلاعات بیشتری دربارۀ هرکدام از اعضای خانواده میدهد، ابهامات و معماها نه تنها از بین نمیروند بلکه پررنگتر هم میشوند.
- کارگردان: رونی تراکر (Ronny Trocker)
- بازیگران: مارک واشکی (Mark Waschke)، سابین تیموتی (Sabine Timoteo