بدن انسان ممکن است به اندازهای که تئوری پیش بینی میکند با هوای گرم و رطوبت مقابله نکند. این جدیدترین دستاورد علمی است که دانشمندان با بررسی وضعیت آب و هوایی بر سلامت و طول عمر انسان انجام داده اند.
در یکی از اولین مطالعاتی که مستقیماً تأثیر وضعیت گرمایی مرطوب را در بین جوانان ارزیابی میکند، نشان داد که وقتی رطوبت در حداکثر مطلق باشد، حد بالای سازگاری انسان با دما فقط ۳۱ درجه سانتیگراد (۸۷ درجه فارنهایت) است. این عدد چهار درجه کمتر از تخمینهایی نظری است که پیش از این مطرح شده بود که البته برای افراد مسن تر، این آستانه احتمالاً حتی پایینتر هم باشد.
در این استاندارد هرچه رطوبت هوا نسبت به گرما بیشتر باشد، کار تبخیر آن سختتر و در نتیجه عمل خنک سازی تبخری با مشکل مواجه میشود. بنابراین، در مقایسه با آب و هوای گرم و خشک، بدن انسان تقریباً نمیتواند آب و هوای بسیار گرم و مرطوب را تحمل کند. این موضوع بدان دلیل است که در رطوبت ۱۰۰ درصد، عرق ما نمیتواند به راحتی از تبخیر شود تا به دنبال آن بدن ما خنک شود.
در یک محیط کاملاً خشک، آستانه بقای انسان به طور معمول احتمالاً حدود ۵۰ درجه سانتیگراد است که البته در برخی مناطق بیش از این نیز میرود.
اما برای یک محیط کاملا مرطوب، نتایج جدید نشان میدهد که قبل از اینکه بدن ما دچار گرمازدگی شود، دما فقط باید به ۳۱ درجه سانتیگراد برسد. با قرار گرفتن طولانی مدت در دمایی فراتر از این و با رطوبت بسیار بالا، یافتههای جدید نشان میدهد که بدن انسان به تدریج رو به تحلیل میرود و مرگ زودرس اجتناب ناپذیر میشود.
لری کنی، فیزیولوژیست دانشگاه ایالتی پنسیلوانیا میگوید: «اگر ما بدانیم که این محدودیتهای درجه حرارت و رطوبت بالا چقدر است، میتوانیم افراد را، بهویژه آنهایی که آسیبپذیرتر هستند، را در برابر امواج گرما آماده کنیم.
این آمادگی میتواند به صورت اولویتبندی بیمارانی که نیاز به مراقبت ویژه دارند، تنظیم هشدار برای رفتن به مکانهایی خاص در هنگام آمدن موج گرما، یا ایجاد نموداری باشد که راهنماییهایی را برای محدودههای مختلف دما و رطوبت ارائه میدهد، باشد. در واقع با درک تأثیرات چنین آب و هوایی میتوان پیش بینیهای لازم را با توجه به شرایط هر منطقه ایجاد کرد.»
از آنجایی که تغییرات آب و هوایی باعث گرم شدن بیش از حد جهانی و تبخیر آب میشود که گرما و رطوبت جو ما را افزایش میدهد، خطر فراتر رفتن از آستانه دمای مرطوب مورد اشاره، به خصوص در مناطق گرمسیری بیشتر و بیشتر میشود. دانشمندان آب و هوا گمان میکنند که تا پایان قرن، پاکستان، هند و بخشهایی از آسیای جنوب شرقی، خلیج فارس و آمریکای مرکزی حداکثر رطوبت را در دمای بیش از ۳۵ درجه سانتیگراد، تجربه خواهند کرد.
محققان برای تعیین دمای واقعی مرطوب که در آن انسان در معرض خطر گرمازدگی و مرگ احتمالی قرار میگیرد، ۲۴ بزرگسال جوان و سالم بین ۱۸ تا ۳۴ سال را انتخاب کردند. این تیم با گروهی از افراد جوان و کاملاً کار خود را آغاز کرد، زیرا آنها میتوانستند وضعیت «بهترین حالت» را به دانشمندان ارائه دهند.
از سوی دیگر، افراد مسن، افراد باردار و سایر جمعیتهای آسیب پذیر معمولاً قادر به تحمل گرما و رطوبت نیستند. شرکتکنندگان قبل از ورود به محیطهای ویژه با سطوح دما و رطوبت قابل تنظیم، یک دستگاه ردیاب کوچک را بلعیدند تا دمای مرکزی بدن آنها را اندازهگیری کند و این اطلاعات را از طریق رادیو به محققان منتقل کند.
سپس از شرکت کنندگان خواسته شد تا به آرامی با دوچرخه ثابت دوچرخه سواری کنند، زیرا دما و رطوبت اتاق به تدریج افزایش مییافت. هنگامی که بدن شرکتکننده دیگر قادر به حفظ دمای مرکزی نبود، آزمایش متوقف شد.
به طور متوسط، در این شرایط دمای بحرانی مرطوب از ۳۰ درجه سانتی گراد تا ۳۱ درجه سانتی گراد متغیر بود. اما اگر فرد در استراحت کامل بود و عضلهای را حرکت نمیداد، این میزان کمی بالاتر میرفت. اکنون محققان امیدوارند که این مطالعات را در میان شرکتکنندگان مسنتر نیز تکرار کنند، اما این واقعیت که این آستانه در مقایسه با تخمینهای قبلی، حتی برای شرکتکنندگان جوان و سالم نیز بسیار پایین بود، میتواند نگرانکننده باشد.
در سال ۲۰۲۰، چندین شهر در پاکستان دمای مرطوب را بیش از ۳۵ درجه سانتیگراد را ثبت کردند. از سال ۱۹۷۹، فرکانس دمای مرطوب بیش از ۳۱ درجه سانتیگراد، بیش از دو برابر شده است. اگرچه آزمایشهای جدید نشان میدهد که جوانان در برابر چنین تغییراتی آسیبپذیر هستند، اما آمار حاکی از آن است که افراد مسنتر همچنان در معرض مرگ و میرهای زودرس بیشتری نسبت به سایرین قرار دارند.
کنی میگوید: «نتایج ما نشان میدهد که در مناطق مرطوب جهان، زمانی که دمای هوا بالای ۳۱ درجه است، باید نگران افراد جوان و سالم باشیم. اما آب و هوا در حال تغییر است و امواج گرمای بیشتر و شدیدتری وجود خواهد داشت؛ بنابراین افراد مسن بیشتری در معرض خطر قرار خواهند گرفت و این امر لزوم مطالعه بر روی این گروه سنی را نیز پُر رنگتر میکند.» نتایج این مطالعه در نشریه معتبر Journal of Applied Physiology منتشر شده است.
منبع: sciencealert