با پایان سفر بایدن به خاور میانه، سفر پوتین آغاز می شود؛ رخدادی نمادین حاکی از یک تحول آرام و راهبردی که طی آن، امریکا به تدریج، سلطه، نفوذ و اقتدار خود را در خاور میانه از دست می دهد و بازیگران تازه تحت رهبری روسیه وارد صحنه می شوند.
کابل۲۴:در حالی که جو بایدن برای نخستین بار به عنوان رییس جمهور امریکا به خاور میانه سفر کرده است و در جریان این سفر، ضمن بازدید از سرزمین های فلسطین، به عربستان سعودی رفته تا در کنار حضور و سخنرانی در نشست سران کشورهای عربی و دیدار دوجانبه با شماری از آنها از جمله محمد بن سلمان؛ ولیعهد اقتدارگرای سعودی، بر حمایت سنتی واشنگتن از رژيم های عربی تاکید کند و افزون بر این، طرح اسراییل برای ایجاد یک ائتلاف دفاع هوایی علیه ایران را با کشورهای عربی در میان بگذارد.
در محافل امنیتی و رسانه ای از این طرح به عنوان «ناتوی عربی» یاد می شود؛ طرحی که ظاهرا برای مقابله با قدرت موشکی و پهپادی ایران و جلوگیری از دستیابی این کشور به تسلیحات هسته ای طراحی شده؛ اما به وضوح اهدافی فراتر از ایران دارد. تحلیلگران رسانه ای چین و روسیه و ایران، این طرح را توطئه تازه امریکا برای مقابله با قدرت گیری و نفوذ این کشورها در خاور میانه می دانند.
شاید این یکی از دلایلی است که تنها سه روز پس از پایان سفر بایدن به خاور میانه، ولادیمیر پوتین؛ رییس جمهور روسیه راهی تهران می شود. تهران، همزمان میزبان رجب طیب اردوغان؛ رییس جمهوری ترکیه هم خواهد بود و قرار است سه رهبر در نشستی سه جانبه درباره مساله سوریه، شرکت کنند.
کارشناسان اما می گویند که سفر پوتین به تهران، بسیار فراتر از این نشست، اهمیت دارد و او بدون شک، در نظر دارد تا با محوریت تهران، قدرت و نفوذ خاور میانه ای روسیه را در برابر امریکا تقویت کند و توسعه دهد.
دیپلمات های ایرانی با اشاره به حضور رهبران روسیه و ترکیه در تهران می گویند که تهران به «پایتخت دیپلماسی» در منطقه تبدیل شده است و این بی تردید به تهران کمک می کند تا بخشی از تهدیدها و فشارهای امریکا و رژيم های سرسپرده آن در خاور میانه را خنثی کند و در برابر آن، قدرت، نفوذ و تاثیرگذاری تعیین کننده خود بر معادلات سیاسی و امنیتی منطقه را به رخ همسایگان عرب خویش بکشد.
پوتین نیز در جنگ اوکراین، عملا با کل جبهه غرب می جنگد و تاکنون توانسته تحریم های همه جانبه اروپا و امریکا را نه تنها بی اثر سازد؛ بلکه نتایج و پیامدهای آن را معکوس کند و با بالا بردن قیمت جهانی انرژی، مواد غذایی، شکستن رکوردهای چند ده ساله تورم در اروپا و امریکا و تشدید فشار بر اروپا درباره قطع یا کاهش نفت و گاز صادراتی خود، با سفر به تهران این پیام را به بایدن منتقل می کند که پاسخ ائتلاف را با ائتلاف می دهد و آماده است که برای حفظ نفوذ و قدرت خود در منطقه حساس و راهبردی خاور میانه، با امریکا مقابله کند.
بنابراین سفر پوتین به تهران، کاملا حساب شده است و تنها به نشست سه جانبه و غالبا بی نتیجه سران سه کشور درگیر در جنگ سوریه، محدود نمی شود. این سفر به طرز معناداری، حامل این پیام مهم است که با پایان سفر بایدن به خاور میانه، سفر پوتین آغاز می شود؛ رخدادی نمادین حاکی از یک تحول آرام و راهبردی که طی آن، امریکا به تدریج، سلطه، نفوذ و اقتدار خود را در خاور میانه از دست می دهد و بازیگران تازه تحت رهبری روسیه وارد صحنه می شوند.
در این میان، در صورتی که رهبران ایران، روسیه و ترکیه در نشست تهران به یک توافق تاریخی درباره بحران سوریه نیز دست پیدا کنند، این امر، ابعاد اثرگذاری این دیدارها برای تضعیف موقعیت امریکا در خاور میانه و بی اثر کردن نتایج و پیامدهای سفر اخیر بایدن به منطقه را دوچندان خواهد کرد؛ زیرا در آن صورت، امریکا و رژيم های سرسپرده آن در خاور میانه، همان گونه که نبرد نظامی را در سوریه به ایران و روسیه واگذار کرده اند، این بار نبرد دیپلماتیک را نیز خواهند باخت و ترکیه هم بیش از پیش، به محور روسیه و ایران نزدیک تر خواهد شد.
محمدرضا امینی
