سازمان ملل متحد اعلام کرد که در سال ۲۰۲۵، بیش از ۴۲۰ مرکز بهداشتی در افغانستان بهدلیل کمبود بودجه تعطیل شدهاند. این امر بیش از سه میلیون نفر را از دسترسی به خدمات بهداشتی حیاتی محروم کردهاست.
کابل ۲۴: فرحان حق، معاون سخنگوی دبیرکل سازمان ملل، در این باره اظهار داشت: «کمبود بودجه پیامدهای ویرانگری برای میلیونها نفر در افغانستان داشته است. مردم بدون مراقبتهای بهداشتی، خانوادهها بدون غذا و کودکان بدون آموزش ماندهاند.»
این بحران در حالی رخ میدهد که شهروندان در ولایتهای مختلف افغانستان خواستار افزایش مراکز بهداشتی و بهبود خدمات درمانی هستند.
سید عبدالله احمدی، پزشک، با اشاره به وابستگی تاریخی سیستم بهداشتی افغانستان به کمکهای خارجی، گفت: «چه در دوران جمهوریت و چه در چهار سال اخیر، سیستم بهداشتی کشور به کمکهای بینالمللی وابسته بودهاست.
وزارت صحت عامه نتوانسته راهکاری مؤثر برای خودکفایی در ارائه خدمات درمانی مبتنی بر اقتصاد داخلی ارائه دهد.»هرچند وزارت صحت عامه اخیراً اظهارنظر مستقیمی درباره این تعطیلیها نکرده، نور جلال جلالی، وزیر صحت، روز سهشنبه بر لزوم خودکفایی در بخش بهداشت تأکید کرد.
وی اظهار داشت: «اگر کمکهای خارجی قطع شود، باید طرحی داشته باشیم تا روی پای خود بایستیم و از این وابستگی رها شویم.»
این سخنان در حالی مطرح میشود که سال گذشته وزارت صحت از ساخت ۳۱۸ بیمارستان در سطح ولایتها خبر داده بود، اما بهنظر میرسد این برنامهها با چالشهای مالی جدی مواجه شدهاند.
تعطیلی مراکز بهداشتی نهتنها دسترسی به مراقبتهای اولیه را محدود کرده، بلکه فشار مضاعفی بر زیرساختهای درمانی موجود وارد آوردهاست.
این وضعیت در مناطق دورافتاده که پیشتر نیز با کمبود امکانات مواجه بودند، بحرانیتر است. کارشناسان هشدار میدهند که بدون تزریق بودجه فوری و برنامهریزی پایدار، نظام بهداشتی افغانستان در معرض فروپاشی کامل قرار دارد.
نیاز به یک استراتژی بلندمدت برای کاهش وابستگی به کمکهای خارجی و تقویت زیرساختهای داخلی بیش از پیش احساس میشود.
