متأسفانه پاسخ دکتر «ناصر فکوهی» به این سوال مثبت است. او میگوید که بله ایرانیها نژادپرست و متوهم هستند. دکتر ناصر فکوهی کیست که به چنین نکته تاریخی و البته چالشبرانگیزی اعتراف کرده است؟
کابل ۲۴: ناصر فکوهی، انسانشناس، نویسنده و مترجم ایرانی، استاد گروه انسانشناسی دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران و عضو انجمن بینالمللی جامعهشناسی است. او در سال ۱۳۷۳خورشیدی دکترای انسانشناسی سیاسی را از دانشگاه پاریس دریافت کرد. فکوهی تاکنون در نوشتهها، مقالات و سخنرانیهایش نقدهای جدی و کوبندهای به فرهنگ و انسانشناسی ایرانی وارد کردهاست.
این جامعهشناس ایرانی در مصاحبه ویدئویی اخیر خود با وبسایت «عصر ایران» نیز درباره رفتار ایرانیها با غیرایرانیها تابوشکنی کرده است و با صراحت اعتراف میکند که ایرانیها نژادپرست هستند.
فکوهی در این مصاحبه که یک ساعت و ۲۷ دقیقه است و دیروز سوم جوزا منتشر شد، نگاه جدی و تحلیل تازهای به موضوع مهاجرت در ایران دارد. این استاد دانشگاه تهران، با توجه به وضعیت مهاجران افغانستانی در ایران و نحوه برخورد ایرانیان با آنها، نتیجهگیری میکند که برخورد ایرانیها با مهاجران افغانستانی، از نوع نژادپرستی است.
عضو انجمن بینالمللی جامعهشناسی میگوید: این ایده که مهاجران باعث تخریب میشوند، یک اسطوره است. متأسفانه، بسیاری از ایرانیان اهل مطالعه و جهانبینی نیستند و خود را محور جهان میدانند.
اگر کمی مطالعه کنند، متوجه میشوند که گفتمان ضدافغانستانی در ایران مشابه گفتمان ناسیونالیستهای مسیحی در آمریکا علیه مجموع مهاجران و گفتمان راست افراطی در اروپا علیه مهاجران مسلمان است. این گروهها، مهاجران را بهعنوان «غیرقانونی» یا «تروریست» هدف قرار میدهند و ادعا میکنند که منابع را مصرف میکنند یا نظم را به هم میزنند. این همان منطق فاشیستی و نژادپرستانه است.
فکوهی در ادامه، قدم را فراتر از این میگذارد و میگوید: ادعاهایی مانند «جانشینی جمعیت ایران با افغانستانیها» یا «مهاجرت افعانستانها برای بیرون کردن ایرانیان» کاملاً بیاساس و ناشی از نبود سواد رسانهای و علمی است. کسانی که چنین باور دارند، نه تاریخ ایران و جهان را میشناسند و نه از وقایع روز آگاه هستند.
این تحلیلگر بینالمللی با اشاره به نقش سازنده افغانستانیها در ایران گفت که افغانستانیها در دوره هاشمی و خاتمی نقش مهمی در بازسازی ایران داشتند اما ایرانیان به مرور به افرادی مصرفگرا تبدیل شدند که از کارِ سخت، دوری میکنند و به دنبال رشوه، کلاهبرداری و اختلاس هستند. ایرانیها فساد را نادیده میگیرند و ضعیفترین گروه، یعنی مهاجران را هدف قرار میدهند. این مشابه نژادپرستی علیه زنان است که با تحمیل محدودیتها، آنها را مقصر مشکلات میدانند.
این جامعهشناس ایرانی در ادامه گفت: امروز حمله کردن به افغانستانیها کمترین هزینه را دارد. فکر نکنید که حذف سیستمی از جامعه ایران، فقط به حذف افغانها از جامعه ایران ختم میشود بلکه این پدیده دامنگیر عربهای ایرانی، ترکهای ایرانی و بلوچهای ایرانی نیز خواهد شد.
فکوهی در بخش دیگری از سخنان خود، افغانستان را از لحاظ فرهنگی، تاریخی و اجتماعی، بخشی از ایران دانست و تصریح کرد که افغانستانیها از فرهنگ و تاریخ ایران جدا نیستند.
بسیاری از افغانستانیهایی که در ایران هستند، کشور دیگری را ندیدهاند. تمام عمر خود اینجا بودند. افغانستانیها آدمهای سختکوشی هستند، آنها آدمهایی هستند که در خیلی از موارد، به مدل سنتی و قابل اعتماد ایرانی، از خود ایرانیهایی که در پنجاه سال تربیت کردهایم، نزدیکتر هستند. ما در پنجاه سال اخیر، آدمهای تنبل و کلاهبردار تربیت کردهایم که به دنبال دزدی هستند.
این استاد دانشگاه تهران در پاسخ به این سوال مجری که آیا ایران ظرفیت این تعداد مهاجران افغانستانی را دارد؟ گفت که ۹۰ میلیون جمعیت چیزی نیست، ظرفیت جمعیت ایران بسیار بیشتر از جمعیتی است که اکنون دارد اما در استفاده از منابع و نیروی کار، کفایت و مدیریت وجود ندارد. تنها دشت مغان کافی است که نه تنها غذای جمعیت ایران بلکه غذای همه جمعیت منطقه را تأمین کند.
ما هزاران کیلومتر ساحل داریم اما بدون استفاده رها کردهایم. او ادامه داد: اگر به صنعت گردشگری ایران رونق داده شود، ده برابر بیشتر از فروش نفت درآمد داریم اما سوال این است که در حال حاضر چه تعداد توریستهای خارجی حاضر میشوند برای گردش و تفریح به ایران بیایند؟ عوامل نیامدن گردشگران خارجی به ایران را که افغانستانی فراهم نکردهاند. مهاجرت، امروز به بهانهای برای هدایت خشم و بیکفایتی حاکمان تبدیل شده است. این که گفته میشود افغانستانیها حق ایرانیها را میخورند، گفتمان کاملاً غلطی است. مشکلات را به گردن افغانستانیها انداختن، یک بیماری و فرار از واقعیتهای جامعه است.
فکوهی با انتقاد از رفتار ایرانیها با افغانستانیها گفت که وقتی ایرانیها به خارج میروند، یادشان میرود که خود آنها با افغانستانیها در ایران چه رفتاری انجام میدادند. رفتاری که ایرانیها با افغانستانیها انجام میدهند، نژادپرستان غربی با ایرانیها انجام میدهند.
جالب است که ایرانیهای مقیم فرانسه، طرفدار احزاب راست افراطی و در امریکا طرفدار سرسخت ترامپیستها هستند. چرا این اتفاق افتاده است؟ چون ایرانیها در کشور خودشان نژادپرست هستند و در خارج نیز به دنبال جریانهایی هستند که نژادپرست باشند.
تنظیم و استخراج: مرادی
