زلمی خلیلزاد، نماینده پیشین ایالات متحده برای صلح افغانستان، در یادداشتی در شبکه اجتماعی ایکس از ایران خواست تا مهاجران افغان را بهصورت «مدنی و آبرومندانه» به کشورشان بازگرداند. او با استناد به «گزارشهای نگرانکننده» از مرز هرات، از رفتار غیرانسانی و تحقیرآمیز ایران در اخراج مهاجران به شدت انتقاد کرد.
کابل ۲۴: خلیلزاد اظهار داشت که ایران با شتابزدگی و بدون توجه به کرامت انسانی، مهاجران را به اجبار اخراج میکند، بدون اینکه شرایط بازگشت امن یا هماهنگی با نهادهای امدادرسان بینالمللی و ملی را فراهم کند.وی افزود که بسیاری از این مهاجران، که سالها در ایران زندگی کردهاند، پس از اخراج هیچ سرپناه یا امکاناتی در افغانستان ندارند.
این کشور که پس از دههها جنگ با فقر شدید، بیکاری و فروپاشی زیرساختها مواجهاست، توان پذیرش این حجم از بازگشتکنندگان را در کوتاهمدت ندارد. خلیلزاد رفتار ایران را غیرمسئولانه و مغایر با موازین حقوق بشری خواند و تأکید کرد که اخراجهای بیبرنامه و خشن، زندگی هزاران نفر، از جمله زنان، کودکان و سالمندان را به خطر انداختهاست.
گزارشها از مرز دوغارون هرات نشان میدهد که مهاجران اخراجشده در شرایطی اسفبار، بدون دسترسی به غذا، آب یا سرپناه رها میشوند.
بسیاری از آنها در فرآیند اخراج با آزار، توهین و حتی خشونت فیزیکی مواجه شدهاند. این رفتار غیراخلاقی ایران، که گاه با بیتوجهی به وضعیت آسیبپذیر مهاجران انجام میشود، به وخامت بحران انسانی در مرز دوغارون دامن زدهاست.
خلیلزاد از جامعه جهانی خواست تا ایران را برای پایبندی به تعهدات بینالمللی تحت فشار قرار دهند. او پیشنهاد کرد که روند اخراج کند شود و با همکاری سازمانهای امدادی، شرایط بازگشت امن و پایدار فراهم گردد.
خلیلزاد تأکید کرد که احترام به حقوق و کرامت مهاجران نهتنها یک وظیفه اخلاقی، بلکه گامی اساسی برای جلوگیری از تشدید بحران انسانی و حفظ ثبات منطقهای است.
