در سایهی تشدید تنشهای سیاسی میان کابل و اسلامآباد، زندگی هزاران مهاجر افغان در پاکستان به تنگنای شدیدی کشیده شدهاست.
کابل ۲۴: روابط دو کشور که هر روز متشنجتر میشود، نه تنها در عرصهی دیپلماتیک، بلکه در زندگی روزمرهی مهاجران نیز تأثیرات عمیقی گذاشته و آنها را با چالشهای تازهای روبرو کردهاست.
یکی از رسانههای معتبر پاکستانی در گزارشی تازه اعلام کرده که دولت این کشور پاداشی برای افشای محل سکونت مهاجران افغان تعیین کردهاست.
این اقدام، که ظاهراً برای شناسایی و اخراج افراد غیرقانونی طراحی شده، نگرانیهای گستردهای را در میان جامعهی مهاجران برانگیخته و فشارها را چند برابر کرده است. مهاجران میگویند این سیاست، آنها را به اهداف آسان برای سوءاستفاده یا گزارشهای کاذب تبدیل کرده و حس امنیتشان را به شدت زیر سؤال بردهاست.
در همین حال، گزارشهای متعدد از سوی مهاجران افغان حاکی از آن است که پولیس پاکستان عملیات جستوجوی خانهبهخانه را شدت بخشیدهاست.
این بازرسیها، که اغلب بدون هشدار قبلی انجام میشود، به گفتهی شاهدان عینی، با رفتارهای خشن همراه بوده و خانوادهها را در ترس دائمی فرو برده است. بسیاری از مهاجران که سالها در پاکستان زندگی کردهاند، اکنون احساس میکنند که دیگر جایی برای پناهندگی ندارند و باید هر لحظه منتظر اخراج باشند.
بشیر، یکی از مهاجران اخراجشده که اخیراً به افغانستان بازگشته، تجربیات تلخ خود را اینگونه توصیف میکند: «وضعیت مهاجران در مقایسه با گذشته، به مراتب وخیمتر شده است. قبلاً میتوانستیم آزادانه به بازار برویم، خرید کنیم و زندگی معمولی داشته باشیم، اما حالا حتی اجازهی خروج از خانه را هم نمیدهند. پلیس در هر گوشهای حضور دارد و هر لحظه ممکن است شما را متوقف کند.»
او افزود که این محدودیتها نه تنها بر امور اقتصادی، بلکه بر سلامت روانی مهاجران نیز تأثیر گذاشته و بسیاری را به افسردگی کشانده است.شماری دیگر از مهاجرانی که بهتازگی از پاکستان بازگشتهاند، از نحوهی برخورد نیروهای امنیتی شکایت دارند. آنها میگویند در فرآیند اخراج، اموالشان مصادره شده، خانوادهها از هم جدا شدهاند و حتی کودکان در معرض رفتارهای نامناسب قرار گرفتهاند.
یکی از این مهاجران به نام احمد اظهار داشت: «ما سالها در پاکستان کار کردیم و به اقتصاد این کشور کمک کردیم، اما حالا مثل مجرمان با ما رفتار میشود. هیچ احترامی به حقوق انسانیمان نمیگذارند.»این تنشها ریشه در اختلافات مرزی، مسائل امنیتی و سیاستهای مهاجرتی پاکستان دارد.
دولت اسلامآباد که میزبان میلیونها مهاجر افغان بوده، اخیراً سیاستهای سختگیرانهتری را برای اخراج افراد فاقد مدارک اتخاذ کرده است. سازمانهای حقوق بشری هشدار دادهاند که این اقدامات میتواند به بحران انسانی منجر شود، به ویژه در شرایطی که افغانستان خود با مشکلات اقتصادی و امنیتی دست و پنجه نرم میکند.
مهاجران افغان، که بسیاری از آنها به دلیل جنگ و ناامنی از کشورشان گریختهاند، اکنون در دوراهی سختی قرار گرفتهاند: ماندن در پاکستان با ریسک اخراج اجباری یا بازگشت به وطنی که هنوز آمادهی پذیرش آنها نیست. گزارشهای بینالمللی نشان میدهد که بیش از یک میلیون مهاجر در معرض اخراج قرار دارند و این روند میتواند موج جدیدی از آوارگی را ایجاد کند.
در نهایت، این وضعیت نه تنها زندگی فردی مهاجران را تحت تأثیر قرار داده، بلکه روابط دوجانبهی افغانستان و پاکستان را نیز پیچیدهتر کردهاست.
تا زمانی که گفتوگوهای دیپلماتیک برای حل ریشهای مشکلات آغاز نشود، سایهی این تنشها بر سر هزاران خانوادهی افغان سنگینی خواهد کرد و آیندهای نامعلوم را برای آنها ترسیم میکند.
