نشست دو روزه سران سازمان همکاری شانگهای (SCO) که به میزبانی روسیه و با ریاست میخائیل میشوستین، نخستوزیر این کشور در مسکو برگزار شد، بار دیگر نشان داد که افغانستان همچنان در حاشیه دیپلماسی منطقهای قرار دارد.
کابل ۲۴: در حالی که روسیه پیشتر بارها تأکید کرده بود «نماینده افغانستان در تمام نشستهای میزبانیشده توسط مسکو دعوت خواهد شد»، هیچ مقام یا نمایندهای از امارت اسلامی در این اجلاس حضور نیافت و دلیل رسمی غیبت افغانستان نیز اعلام نشدهاست.
در این نشست، افغانستان یکی از اصلیترین موضوعات بحث رهبران و وزرای خارجه کشورهای عضو بود. محمد اسحاق دار، معاون نخستوزیر و وزیر امور خارجه پاکستان، با لحنی صریح اعلام کرد: «توسعه اقتصادی پایدار در منطقه بدون صلح و ثبات پایدار ممکن نیست و ثبات افغانستان کلید امنیت کل منطقه است.»
وی تلویحاً از امارت اسلامی خواست که برای مبارزه مؤثر با تروریسم و جلوگیری از تبدیل شدن خاک افغانستان به پناهگاه امن گروههای افراطی اقدام جدی کند.
از سوی دیگر، سوبرامانیام جایشانکار، وزیر امور خارجه هند، ضمن اعلام ادامه کمکهای بشردوستانه دهلینو به کابل، به کمکهای سریع این کشور پس از زلزلههای اخیر هرات اشاره کرد و گفت: «هند نه تنها دارو، تجهیزات پزشکی و واکسن ارسال کرده، بلکه در حال طراحی پروژههای زیرساختی مقاوم در برابر بلایای طبیعی است.»
هند که رقیب سنتی پاکستان است، با این موضع سعی کرد جایگاه خود را به عنوان شریک قابل اعتماد افغانستان تثبیت کند.
چین نیز که ریاست دورهای SCO را بر عهده دارد، بار دیگر بر لزوم «حاکمیت فراگیر» و «احترام به حقوق بشر به ویژه زنان و اقلیتها» تأکید کرد؛ شرطی که عملاً راه حضور رسمی افغانستان در این سازمان را بسته نگه داشتهاست.
کارشناسان سیاسی و اقتصادی معتقدند غیبت مستمر نمایندگان امارت اسلامی از نشستهای مهم منطقهای مانند مسکو، نه تنها افغانستان را از فرصتهای عظیم ترانزیتی (مانند کریدورهای شمال-جنوب و اتصال به راهآهن چین-آسیای مرکزی) محروم میکند، بلکه امکان جذب سرمایهگذاری مستقیم کشورهای عضو SCO در بخشهای معدن، انرژی و زیرساخت را به شدت کاهش میدهد.
در شرایطی که افغانستان به شدت نیازمند شناسایی دیپلماتیک و گشایش درهای اقتصادی است، ادامه این انزوای خودخواسته یا تحمیلی میتواند هزینههای سنگین امنیتی و اقتصادی بلندمدتی برای مردم این کشور به همراه داشته باشد.
مسکو که زمانی وعده دعوت همیشگی داده بود، این بار سکوت کرده و کابل نیز توضیحی نداده است؛ سکوتی که بیش از هر چیز، به ضرر آینده افغانستان تمام میشود.
