پس از سقوط دولت پیشین و استقرار حکومت طالبان، خبرنگاران افغان شرایط رقت‌انگیزی پیدا کرده‌اند.
بربنیاد ارزیابی‌ها و گزارش‌ها تاکنون صدها نفر از خبرنگاران و فعالان رسانه‌ای کشور به دلایل امنیتی و اقتصادی کار خود را از دست داده و خانه‌نشین شده‌اند. آنها در شرایط وخیمی به سر می‌برند.
اخیرا گزارش شد که یک فعال رسانه‌ای جوان در کابل، از فرط فقر و بیکاری به زندگی خود پایان داده‌است.
در این میان، شماری نیز توانسته‌اند به کشورهای امن جهان پناهنده شوند و به این ترتیب، دست‌کم از تهدیدهای امنیتی ناشی از سیاست‌های ضد آزادی طالبان رهایی پیدا کنند.
این در حالی است که حتی پیش از سلطه کامل طالبان نیز افغانستان همواره خطرناک‌ترین کشور برای خبرنگاران بود. یک گزارش تازه هم نشان می‌دهد که از ماه نوامبر سال گذشته میلادی تاکنون ۱۲ خبرنگار در افغانستان کشته شده‌اند.
این در حالی است که نیروهای بین‌المللی و دولت مورد حمایت جامعه جهانی در کابل خود را متعهد به حمایت همه‌جانبه از خبرنگاران می‌دانستند، آزادی بیان را یکی از درخشان‌ترین دستاوردهای خود در طول ۲۰ سال گذشته ارزیابی می‌کردند و قانون اساسی نظام پیشین افغانستان، حمایت و تقویت آزادی بیان، فعالیت رسانه‌های آزاد و مستقل، امنیت خبرنگاران و تأمین جریان آزاد اطلاعات را تضمین کرده‌بود.
با این حال، سقوط نظام و پیروزی طالبان که در پی امضای توافقنامه سیاسی میان ایالات متحده و نمایندگان طالبان در دوحه و به دنبال آن آغاز روند خروج قوای بین‌المللی از افغانستان شکل گرفت همه دستاوردهای بزرگ جامعه رسانه‌ای افغانستان را ضرب صفر کرد؛ دستاوردهایی که در شرایط دشوار و در نتیجه مبارزه، مقاومت و دادن قربانی‌های بزرگ از سوی خبرنگاران و نهادهای حامی رسانه‌ها به دست آمده‌بود.
این هرگز قابل انکار نیست که رسانه‌گران و خبرنگاران افغان در مبارزات ۲۰ ساله جهان در افغانستان در خط مقدم نبرد برای آزادی و عدالت قرار داشتند و در این راستا متحمل سنگین‌ترین خسارات، تلفات و آسیب‌ها شدند؛ اما هرگز عقب‌نشینی نکردند و به آرمان‌ها و ارزش‌های بنیادین بشر از جمله لزوم دستیابی به حق غیرقابل انکار آزادی بیان وفادار ماندند و تسلیم نشدند.
آنها در خطرناک‌ترین کشور جهان برای خبرنگاران در صف مقدم جنگ برای ارزش‌های تمدنی مدرن قرار داشتند و با شجاعت به نیابت از همه همکاران‌شان در هر نقطه از جهان، دشوارترین ماموریت‌ها و غیرممکن‌ترین مسئولیت‌ها را بر عهده داشتند.
تاریخ فرهنگ معاصر بشری هرگز نباید از کنار کار بزرگی که خبرنگاران – زنان و مردان شجاع و جوان افغان در طول ۲۰ سال گذشته انجام دادند بگذرد.
با وجود آن‌که نظام سیاسی پیشین سقوط کرده و یک گروه ضد آزادی و مخالف صریح کار و آزادی خبرنگاران به قدرت رسیده که هیچ‌گونه التزام و تعهدی در برابر جریان آزاد اطلاعات و سایر ارزش‌ها و آزادی‌های انسانی ندارد هنوز هم زنان و مردان شجاع افغان برای حفظ دستاوردهای ۲۰ سال گذشته‌شان می‌جنگند، مبارزه می‌کنند و دست از کارزار عظیم‌شان برای تحقق عدالت و دستیابی به آزادی پایدار در حوزه فرهنگ و رسانه برنمی‌دارند.
این در حالی است که آنها عملاً از حمایت مستقیم از سوی جامعه بین‌المللی و سازمان‌های حامی رسانه‌ها در سراسر جهان برخوردار نیستند و از جانب حاکمان کنونی افغانستان نیز هرگز احساس امنیت و مصومیت نمی‌کنند.
با این حال، مبارزه یکجانبه آنان هر آن می‌تواند منجر به شکستی فاجعه‌بار شود؛ مگر آن‌که جهان یک‌بار دیگر به مسئولیت تاریخی و انسانی خود عمل کند و برای حمایت معنی‌دار، مؤثر و سازنده از خبرنگاران افغان که همچنان در خط مقدم مبارزه برای آزادی و ارزش‌های مدرن در کشور بحران‌زده تحت سلطه طالبان باقی مانده‌اند کاری انجام دهد.
انتظار می‌رود که جامعه جهانی این پیام صریح را از سوی خبرنگارانی که در شرایط رقت‌انگیز و عمیقاً بحرانی به سر می‌برند دریابد که آنان مجبور اند میان تامین معیشت اقتصادی و رهایی از فقر فاجعه‌بار و پیامدهای ناشی از بیکاری، حفظ جان و تامین امنیت و فرار از سلطه نیروهای سرکوبگر و ضد آزادی که بر کشور حاکم شده‌اند و یا ماندن در میدان پر از ماین دفاع از آزادی حتی به قیمت نان و جان‌شان، یکی را برگزینند.
به این ترتیب، جهان برای نجات جامعه خبرنگاری افغانستان، دفاع از حقوق انسانی‌شان، صیانت از دستاوردها و پیروزی‌های تاریخی آنان در جریان دو دهه گذشته، تامین معیشت و جلوگیری از توقف، تعطیلی و فروپاشی نظام رسانه‌ای کشور در پی فشارهای سنگین مالی و اقتصادی و نیز کمک به یافتن سرپناه امن و مصون در برابر تهدیدهای آنی و مستقیم که جان خبرنگاران و خانواده‌های‌شان را به خطر انداخته، ممکن است فرصت زیادی نداشته باشد؛ زیرا شمارش معکوس برای وقوع بحران بزرگ آغاز شده و نباید انتظار داشت که زنان و مردان معدودی که همچنان در معرکه باقی مانده‌اند و به طور انفرادی برای تحصیل آزادی و تحمیل حضور خود بر دستگاه حاکم، به سختی تلاش و تقلا می‌کنند تا ابد قادر به ادامه این مقاومت یکجانبه و فاقد پشتوانه‌های بین‌المللی هستند.
آنها بدون شک برای پیروزی در این نبرد نفس‌گیر نیازمند حمایت‌های معنی‌دار و صادقانه جهان آزاد، ملت‌های متمدن و سازمان‌های حامی آزادی در حوزه‌های معیشت، امنیت و مصونیت، سرپناه و رهایی از زیر سایه سنگین سرکوب و استبداد اند.
انتظار می‌رود جهان صدای خبرنگاران افغان را بشنود و به دادخواهی‌‌شان گوش فرادهد و به مسئولیت‌های انسانی خود در قبال کمک به آنها در همه حوزه‌ها عمل کند. این یک آزمون تاریخی در برابر جامعه جهانی است؛ زیرا همان‌گونه که فعالیت بی‌پیشینه صدها رسانه آزاد و مستقل در افغانستان ۲۰ سال گذشته یک دستاورد عظیم در تاریخ معاصر فرهنگ و رسانه جهان به حساب می‌آمد، مسئولیت سنگین فروپاشی نظام رسانه‌ای افغانستان هم که یکی از پیامدهای در حال وقوع آن رخدادهای تکان‌دهنده‌ای مانند خودکشی فعالان رسانه‌ای از فرط فقر و بیکاری و یا تهدید و فشار حاکمان کنونی است، به جامعه جهانی و کشورهای حامی آزادی و دموکراسی باز خواهد گشت.
