نشست نمایندگان کشورهای همسایه و منطقه برای بررسی وضعیت افغانستان امروز چهارشنبه، ۲۵ عقرب در شهر مسکو بدون حضور طالبان آغاز شد.
چهارمین نشست مشورتی موسوم به «فارمت مسکو» در مورد افغانستان با ابتکار روسیه در مسکو امروز با حضور نماینده‌گان ۱۰ کشور منطقه برگزار شد، اما نماینده طالبان در آن حضور نداشت.
کابل۲۴: ضمیر کابلوف؛ نماینده رییس‌جمهور روسیه در امور افغانستان در آغاز این نشست گفت: بحران انتقال قدرت در افغانستان هنوز حل نشده‌است.
در اینجا به‌صورت خلاصه مروری می‌کنیم بر آنچه که در نشست مسکو گذشت:
ایران، طالبان و سنگر مشترک علیه امریکا
هرچند این نشست مجموعه‌ای از کشورهای را شکل می‌دهد که در مخالفت با سیاست‌های امریکا هستند اما ایران که بیش از دیگران چوب مخالفت با امریکا در منطفه را می‌خورد از حضور مجدد امریکا در افغانستان نگران است.
کاظمی قمی؛ نماینده ایران در این نشست گفت: ایران همیشه کوشش کرده است تا با صادرات خود زندگی مردم افغانستان را بهبود بخشد.
او همچنین گفت: آنچه در افغانستان می‌گذرد نتیجه اشغال امریکا است.
او افزود: گروه‌های تروریستی نیابتی امریکا نگرانی دیگری است که در افغانستان وجود دارد او امریکا را کشور ترور و ترویستی خوانده و گفت: زمان زود در گذر است، اگر نتوانیم شرایط در افغانستان را مدیریت کنیم، ممکن است این شرایط بدتر شود.
قمی نیز بر تشکیل دولت همه‌شمول در افغانستان تأکید کرد و گفت: حکومت فراگیر موقعیت سیاسی افغانستان در جامعه جهانی را فراهم می‌کند.
نماینده ایران از مدیریت اوضاع افغانستان صحبت کرده‌است اینکه این صحبت‌ها چقدر در مخالفت با منافع ملی افغانستان و نقض حاکمیت افغانستان است باید منتطر واکنش وزرات خارجه طالبان باشیم.
حمله چین به امریکا
چین که در یک سال اخیر بیش از دیگران در کنار طالبان ایستاده‌است نیز تمرکز موضع‌گيري‌هایش بر آزاد سازی پول‌های مسدود شده افغانستان توسط امریکا و کمک‌های پکن به کابل بود.
نماینده چین از امنیت در افغانستان حمایت کرده و گفت: آماده کمک‌های بشردوستانه به مردم افغانستان است
یو شیائوونگ؛ نماینده ویژه چین برای افغانستان در سخنرانی خود در این نشست گفت : امروز امریکا منشا تمام مشکلات افغانستان است.
او همچنین گفت: بنابر این لازم است که ایالات متحده تحریم های یک‌جانبه افغانستان را لغو کرده، ذخایر ارزی آن را بدون هیچ قید و شرطی بازگرداند و مسئولیت اصلی تقویت و بازسازی آن را بر عهده بگیرد.
تاجیکستان همیشه نگران
تاجیکستان که از ابتدای به قدرت رسیدن طالبان در افغانستان، ساز مخالفت با این گروه را نواخته، در این نشست نیز فرصت را غنیمت شمرده و از عدم تشکیل حکومت همه‌شمول توسط طالبان گلایه کرد.
منشا مخالفت طالبان با دوشنبه بیشتر بر سر جبهه مقاومت است.
طالبان معتقد هستند که بخش کلان از امکانات که در اختیار جبهه مقاومت قرار می‌گیرد از مجرای تاجیکستان سرازیر می‌شود.
نماینده تاجکستان با ابراز نگرانی درمورد افغانستان گفت: وضعیت در افغانستان اصلا خوب نیست در همه ابعاد امنیت، حقوق بشر، حقوق زنان و تقسیمات قومی و فشارهای گروه طالبان بر مردم وجود دارد.
او همچنین گفت: تاجیکستان بارها از افزایش فعالیت‌های گروه‌های تروریستی به شمول داعش القاعده و دیگر گروه‌ها در تهدیدی جدی بوده و این تاثیر منفی بر اقتصاد و امنیت منطقه دارد.
قرقیزستان حرفی تازه‌ی نداشت
قرقیزستان هم مثل دیگر کشورهای آسیای میانه نگران امنیت و مهاجرت و تشکیل حکومت همه‌شمول است.
نماینده قرقیزستان در مورد افغانستان گفت: بدبختانه وضعیت بد افغانستان هنوز پابرجاست. او گفت: طالبان در نخستین روزهای به قدرت رسیدن شان گفتند که دروازه امارت به روی همه باز است، اما حالا می‌گویند که افراد از حکومت پیشین را نیاز نداریم.
نماینده قرقیزستان نیز از امریکا خواست که پول‌های مسدود شده افغانستان را آزاد کند او گفت: وقتش رسیده که دارایی‌های افغانستان بطور کلی آزاد شود.
پاکستان همیشه مدافع
پاکستان که خود را دوست استراتژیک طالبان تعریف می‌کند یک تنه در دفاع از حکومت طالبان در افغانستان ایستاده‌است.
هرچند این‌روزها روابط این دو دوست، چندان تعریفی ندارد اما پاکستان نمی‌تواند دست از حمایت طالبان بردارد.
مشکلات مرزی و کش و قوس های اخیر در روابط دو کشور سایه انداخته‌است.
نماینده پاکستان در مورد افغانستان گفت: اجماع کشورهای منطقه برای کمک و حل مشکلات افغانستان مهم است.
نماینده پاکستان افزود: ما دوستان و همسایه‌های افغانستان برای کمک به افغانستان و دفاع از حقوق زنان و مبارزه تروریزم تلاش کردیم.
او تأکید کرد: پاکستان کمک‌های خود را در زمستان ادامه خواهد داد و او همچنین گفت: ۵۰ درصد مردم افغانستان نیاز به غذا دارند.
نگرانی هند
هند که در یک سال اخیر نتوانسته‌است روابط خوبی با طالبان تامین کند نگران حضور و ظهور گروه‌های تندور تروریستی در افعانستان است.
هند نگران نفوذ پاکستان در افغانستان است؛ نفوذی که از نظر دهلی تضعیف هند و ایجاد فاصله میان افغانستان و هند است.
رسانه‌های هندی گزارش داده‌اند که روسیه، هند و ایران که نگرانی‌های مشترکی در مورد افغانستان دارند، در حاشیه نشست مسکو نشستی سه‌جانبه درباره افغانستان برگزار می‌کنند.
موضع مشترک قزاقستان و ترکیه
در همین حال، نماینده قزاقستان می‌گوید: وضعیت بد اقتصادی و مشکلات جدی باعث افزایش مهاجرت در افغانستان شده، نباید افغانستان را تنها رها کرد.
ترکیه که نگران مهاجرت افغانستانی‌ها به این کشور است خواستار رونق اقتصادی و آزادی پول های مسدود شده افغانستان شده‌است.
نماینده ترکیه گفت، ما روابط خوب با دولت افغانستان داریم و کمک‌های ما در آن کشور ادامه خواهد یافت.
چرا طالبان دعوت نشدند؟
روسیه دلیل دعوت نکردن از نماینده طالبان در نشست مسکو را عدم تشکیل حکومت «همه‌شمول سیاسی – قومی» از سوی این گروه گفته است.
ضمیر کابلوف، نماینده ویژه رییس جمهور روسیه برای افغانستان، روز چهارشنبه، ۲۵ عقرب، در سخنرانی افتتاحیه‌اش در این نشست گفته است که طالبان به تعهدش در زمینه تشکیل حکومت همه‌شمول عمل نکرده‌اند.
به گفته او، نماینده طالبان در نشست قبلی مسکو متعهد شده بود تا «اقدامات عملی را برای تشکیل یک دولت فراگیر قومی – سیاسی روی دست گیرند، اما متاسفانه این اتفاق نیفتاده است.»
در ادامه او گفته است: «به همین دلیل ما تصمیم گرفتیم که تنها دیگر کشورهای منطقه را به این نشست برای ایجاد یک رویکرد مشترک در چارچوب فارمت دعوت کنیم.»
نشست ناقص
وزارت خارجه‌ی طالبان می‌گوید برگزاری نشست مسکو بدون نمایندگان این گروه را ناقص می‌داند.
در این نشست نمایندگان روسیه، چین، هند، ایران، پاکستان، قزاقستان، قرقیزستان، تاجیکستان، ترکمنستان و ازبیکستان حضور خواهند داشت. مقام‌های روسی گفته‌اند که طالبان در این نشست دعوت نیستند جز طالبان.
عبدالقهار بلخی، سخنگوی وزارت خارجه‌ی طالبان شامگاه امروز (شنبه، ۱۴ عقرب) در رشته‌توییتی نوشته است که عدم اشتراک حکومت این گروه در چنین نشست‌ها «می‌تواند روی تعامل تأثیر منفی بگذارد».
او نوشته است که افغانستان اکنون «یک حکومت مستقل، مسئول و مشروع دارد و توانسته است امنیت را در سراسر کشور تأمین کند، مرزها را مصون سازد و با کشورهای همسایه، منطقه و جهان در بخش‌های سیاسی، اقتصادی و امنیتی تعامل سازنده داشته باشد.»
وزارت امور خارجه‌ی طالبان گفته است که ادعای نیکولای یتروشیف، منشی شورای امنیت ملی روسیه را رد کرده که گفته بود امریکا طالبان را برای اهداف ژئوپلتیک خود ایجاد کرده است.
این وزارت گفته است که طالبان پس از شکست اتحاد جماهیر شوروی، تحریکی بود که به‌خاطر نجات افغانستان «از میان مردم برخاست و برای نظام اسلامی در کشور مبارزه کرده است.»
سخنگوی وزارت خارجه‌ی طالبان می‌گوید که این گروه پس از مبارزه‌ی طولانی با ملوک‌الطوایفی سال‌های ۹۰ میلادی و سپس از بین بردن اشغال خارجی، به موفقیت نائل شده است.
پیش از این وزیر خارجه روسیه دلیل عدم دعوت از این گروه را «شکست طالبان در ایجاد حکومت فراگیر در افغانستان و عدم اجرای تعهدات خود در زمینه حقوق بشر» گفته بود.
بااین حال، عدم حضور طالبان در این نشست شک و شکاف‌های روابط طالبان با روسیه و متحدین مسکو را بیشتر می‌کند.
روسیه و کشورهای همسو در آسیای میانه نگران حضور و قدرت گیری داعش در شمال افغانستان هستند. بااین وجود بعید نیست که محور مباحث عمده در این نشست نگرانی از ناامنی آسیای میانه بوده‌است، نگرانی که در نبود نمایندگان طالبان شاید بی‌پرده‌تر به آن پرداخته شود.
