استفاده از روشهای علمی برای بررسی جرایم، قرنهاست که به حل پروندهها کمک میکند. با این حال، پیشرفتهای فناوری توالییابی DNA طی چند دهه اخیر، منجر به افزایش چشمگیری در محکومیت و تبرئه بسیاری از افراد شدهاست.
بیایید درباره در این مورد بیشتر بیاموزیم:
کابل ۲۴: مولکول DNA از چهار واحد تشکیل شده که نوکلئوتید نام دارند و با حروف A، T، C و G نمایش داده میشوند. سلولهای ما از کد دیاِناِی برای ساخت پروتئینها و مولکولهای مورد نیاز برای تمام عملکردهای بدن استفاده میکنند.
از آنجایی که هر یک از ما دارای کد دیاِناِی منحصربهفردی هستیم (به جز دوگانگی همسان)، این مولکول، ابزاری قدرتمند برای شناسایی افراد است.
علم پزشکی قانونی به طور فزایندهای از قطعات کوچک دیاِناِی باقیمانده در صحنههای جرم استفاده میکند تا مجرمان را به جرایم، پیوند دهد. از DNA همچنین میتوان برای تعیین رابطه والد و فرزندی، تبرئه افراد بیگناه و شناسایی قربانیان جرم، بلایا و جنگ هم استفاده کرد.
سلولهای پوست، خون، فولیکولهای مو و بزاق، همگی حاوی دیاِناِی هستند که میتوانند برای شناسایی یک فرد مورد استفاده قرار گیرند.
اگرچه ۹۹.۹٪ از ژنوم در همه انسانها یکسان است، اما مناطقی در آن وجود دارد که در هر فرد منحصربهفرد است. تکنیکی به نام انگشتنگاری DNA از برخی از این تفاوتها بهره میبرد. این روش در اواسط دهه ۱۹۸۰ ابداع شد و اکنون بهطور گسترده به عنوان ابزاری در اجرای قانون مورد استفاده قرار میگیرد.
انگشتنگاری DNA مبتنی بر تفاوتهای بخشهایی از دیاِناِی است که تکرارهای کوتاه متوالی (STR) نامیده می شوند. STRها شامل رشتهای از نوکلئوتیدهای تکرارشوندهی دیاِناِی هستند که معمولاً دو تا پنج باز طول دارند (برای مثال CAGCAGCAG یا AATGAATGAATG).
در سراسر ژنوم STR های فراوانی وجود دارند که هر یک دارای واحدهای تکراری متفاوت با تعداد تکرارهای مختلف هستند. همه افراد، دارای تکرارهای کوتاه متوالی (STR) در مکان یکسانی از ژنوم هستند، اما تعداد تکرارها بین افراد متفاوت است.
برای مثال، ممکن است در یک STR مشخص، واحد CAG در یک فرد ۵ بار تکرار شده باشد در حالی که این واحد در فرد دیگر ۸ بار تکرار شده است.
تفاوت در تعداد تکرارها به این معناست که افراد دارای STRهایی با طولهای متفاوت هستند که به راحتی میتوان آن را با استفاده از چند تکنیک آزمایشگاهی اندازهگیری کرد.
در این روش پروفایل DNA بهدستآمده از نمونه صحنه جرم، با نمونه مشکوک مقایسه میشود، اگر پروفایل STR از دو نمونه با هم مطابقت نداشته باشد، فرد از لیست مظنونین خارج میشود.
اما اگر هر دو نمونه در تمام STR های مورد بررسی با یکدیگر مطابقت داشته باشند، یک محاسبه آماری انجام میشود تا فراوانی مشاهده این مجموعه کامل STRها در جمعیت تعیین شود. احتمال اینکه دو فرد دارای پروفایلهای STR یکسان باشند، کمتر از یک در کوینتیلیون (۱,۰۰۰,۰۰۰,۰۰۰,۰۰۰,۰۰۰,۰۰۰) است!
انگشتنگاری دیاِناِی همیشه منجر به یافتن سرنخ نمیشود. برای پروندههایی که نمیتوان با استفاده از این روش آنها را حل کرد، فناوریهای جدید و در حال ظهور به کمک میآیند:
یکی از این روشها جدیدتر، بررسی بیش از نیم میلیون تغییر تک نوکلئوتیدی در دیاِناِی است که به آن پلیمورفیسم تک نوکلئوتیدی (SNP) گفته میشود. بررسی SNPها روش دقیقتری است که به شناسایی نواحی مشترک دیاِناِی یافت شده در صحنه جرم کمک میکند. اطلاعات بهدست آمده را میتوان در پایگاههای اطلاعاتی ژنتیکی وارد کرد و آن را با دیاِناِی افرادی که داوطلبانه اطلاعات ژنتیکی خودشان را اهدا کردهاند.
مطابقت داد و بر اساس آن میتوان اطلاعات گوناگونی در مورد مظنون بهدست آورد: برای مثال میتوان برخی خویشاوندان آنها را حدس زد و حتی برخی ویژگیهای ظاهری چهرهی آنها را پیش بینی کرد.