محمد اتابک، وزیر صنعت، معدن و تجارت ایران، از مذاکرات با امارت اسلامی افغانستان برای واردات سنگ‌آهن از افغانستان خبر داد.
کابل ۲۴: این مذاکرات بخشی از تلاش‌های ایران برای تأمین مواد اولیه مورد نیاز صنایع معدنی خود و تقویت جایگاه این کشور در بازار جهانی فولاد است. اتابک اعلام کرد که در ازای سنگ‌آهن افغانستان، ایران شمش فولاد و خدمات فنی و مهندسی به این کشور ارائه خواهد داد.
جزئیات مذاکرات و همکاری‌های معدنی
به گزارش رسانه‌های ایرانی، از جمله خبرگزاری مهر، این اظهارات در نشست اعضای ستاد فولاد ایران مطرح شده است. اگرچه جزئیات دقیقی درباره سطح این مذاکرات و طرف‌های افغان درگیر در آن ارائه نشده، اما این همکاری نشان‌دهنده عزم دو طرف برای گسترش روابط اقتصادی، به‌ویژه در بخش معادن، است.
پیش‌تر، خبرگزاری دولتی فارس گزارش داده بود که ایران قصد دارد ۵ میلیارد دالر در معادن سنگ‌آهن افغانستان سرمایه‌گذاری کند، سرمایه‌گذاری‌ای که می‌تواند جایگاه ایران را در صنعت فولاد جهانی چند پله ارتقا دهد.
بر اساس گزارش‌ها، ایران هر تن سنگ‌آهن افغانستان را با قیمت حدود ۱۰۰ دالر وارد می‌کند و پس از تبدیل آن به فولاد، محصول نهایی را با قیمت ۶۰۰ دالر در بازارهای جهانی به فروش می‌رساند.
این فرآیند ارزش افزوده‌ای تا ۶ برابر برای ایران ایجاد می‌کند و سالانه حدود ۱.۲ میلیارد دالر سود به همراه دارد. قرارداد همکاری در بخش استخراج معادن سنگ‌آهن میان ایران و افغانستان برای مدت ۵ سال تنظیم شده است و انتظار می‌رود که این همکاری به تقویت اقتصاد هر دو کشور کمک کند.
پیشینه سرمایه‌گذاری ایران در معادن افغانستان
طبق آمار وزارت معادن و پترولیم امارت اسلامی افغانستان، ایران طی چند سال گذشته ۲.۳ میلیارد دالر در بخش معادن این کشور، به‌ویژه سنگ‌آهن، سرمایه‌گذاری کرده است. این سرمایه‌گذاری‌ها بخشی از استراتژی ایران برای تأمین مواد اولیه مورد نیاز صنایع معدنی خود و کاهش وابستگی به منابع خارجی است. افغانستان با دارا بودن ذخایر عظیم معدنی، به‌ویژه سنگ‌آهن، به یکی از شرکای کلیدی ایران در این حوزه تبدیل شده‌است.
ذخایر سنگ‌آهن افغانستان، به‌ویژه در مناطقی مانند ولایت هرات، از کیفیت بالایی برخوردار است و برای ایران که یکی از بزرگ‌ترین تولیدکنندگان فولاد در منطقه است، فرصتی منحصربه‌فرد محسوب می‌شود.
این همکاری نه‌تنها به تأمین مواد اولیه برای ایران کمک می‌کند، بلکه برای افغانستان نیز منبع درآمدی پایدار و فرصتی برای توسعه زیرساخت‌های معدنی فراهم می‌آورد.
گسترش روابط اقتصادی ایران و افغانستان
از زمان بازگشت امارت اسلامی به قدرت در سال ۲۰۲۱، روابط ایران و افغانستان به‌طور قابل‌توجهی تقویت شده است. حجم تجارت دوجانبه میان دو کشور هم‌اکنون به حدود ۴ میلیارد دالر در سال رسیده‌است که بخش قابل‌توجهی از آن به تجارت مواد معدنی، محصولات کشاورزی و کالاهای صنعتی اختصاص دارد.
ایران به‌عنوان یکی از همسایگان کلیدی افغانستان، نقش مهمی در تأمین کالاهای اساسی و حمایت از اقتصاد این کشور ایفا می‌کند.
علاوه بر همکاری در بخش معادن، ایران خدمات فنی و مهندسی، از جمله احداث زیرساخت‌های صنعتی و پروژه‌های عمرانی، را به افغانستان ارائه می‌دهد. این خدمات بخشی از استراتژی ایران برای تقویت نفوذ اقتصادی خود در منطقه و ایجاد روابط پایدار با امارت اسلامی است. در مقابل، افغانستان با ارائه منابع طبیعی مانند سنگ‌آهن، به تقویت این شراکت کمک می‌کند.
چشم‌انداز و تأثیرات منطقه‌ای
همکاری ایران و افغانستان در بخش معادن می‌تواند پیامدهای گسترده‌ای برای هر دو کشور و منطقه داشته باشد. برای ایران، این همکاری نه‌تنها به تأمین مواد اولیه مورد نیاز برای صنعت فولاد کمک می‌کند، بلکه جایگاه این کشور را به‌عنوان یکی از تولیدکنندگان پیشرو فولاد در جهان تقویت می‌کند.
برای افغانستان، این شراکت فرصتی برای توسعه بخش معادن، ایجاد اشتغال و افزایش درآمدهای ملی فراهم می‌آورد.
کارشناسان معتقدند که این نوع همکاری‌ها می‌تواند به کاهش انزوای اقتصادی افغانستان در سطح بین‌المللی کمک کند. در حالی که بسیاری از کشورهای غربی هنوز امارت اسلامی را به رسمیت نشناخته‌اند، کشورهایی مانند ایران و برخی از همسایگان دیگر افغانستان با تمرکز بر همکاری‌های اقتصادی، راه را برای تعاملات بیشتر با این کشور هموار کرده‌اند.
چالش‌ها و فرصت‌ها
با وجود مزایای این همکاری، چالش‌هایی نیز پیش روی دو طرف قرار دارد. نبود زیرساخت‌های کافی در افغانستان، از جمله راه‌های مواصلاتی و امکانات فرآوری معدنی، می‌تواند اجرای پروژه‌های بزرگ را با مشکل مواجه کند. علاوه بر این، مسائل امنیتی و پیچیدگی‌های سیاسی ممکن است بر روند سرمایه‌گذاری و انتقال مواد معدنی تأثیر بگذارد.
با این حال، فرصت‌های موجود، از جمله ذخایر غنی معدنی افغانستان و نیاز روزافزون ایران به مواد اولیه، انگیزه‌ای قوی برای غلبه بر این چالش‌ها ایجاد کرده است. انتظار می‌رود که با ادامه مذاکرات و اجرایی شدن قراردادها، همکاری‌های دوجانبه در بخش معادن به سطح جدیدی ارتقا یابد.
طرح «مبادله سنگ با شمش» نمونه‌ای از همکاری‌های عمل‌گرایانه میان ایران و افغانستان است که می‌تواند به نفع هر دو کشور تمام شود. این شراکت نه‌تنها به تقویت اقتصاد افغانستان کمک می‌کند، بلکه جایگاه ایران را در بازار جهانی فولاد بهبود می‌بخشد. با توجه به روابط رو به گسترش دو کشور، انتظار می‌رود که این همکاری‌ها در آینده به سایر بخش‌ها، از جمله انرژی، تجارت و زیرساخت‌ها، نیز گسترش یابد و به تحکیم پیوندهای اقتصادی و منطقه‌ای منجر شود.
