شرکت ملی برق افغانستان (برشنا) اعلام کرد که مذاکرات فشرده‌ای با ترکمنستان برای تدوین نقشه راه و آغاز عملیاتی پروژه انتقال برق تاپ (TUTAP) در جریان است. این پروژه، که یکی از طرح‌های کلیدی منطقه‌ای به شمار می‌رود، قرار است ۱۰۰۰ مگاوات برق را از ترکمنستان از طریق ولایت‌های هرات و قندهار به شهر کویته پاکستان منتقل کند.
کابل ۲۴: این طرح نه تنها به تقویت زیرساخت‌های انرژی افغانستان کمک می‌کند، بلکه با ایجاد درآمد سالانه ۱۰۰ تا ۱۵۰ میلیون دالر از حق ترانزیت، نقش مهمی در بهبود اقتصاد این کشور ایفا خواهد کرد.
تعهد ترکمنستان و مزایای پروژه برای افغانستان
صفی‌الله احمدزی، رییس عملیاتی شرکت برشنا، در گفت‌وگو با رسانه‌ها اظهار داشت که ترکمنستان تعهد قاطعی به اجرای پروژه تاپ دارد. وی افزود: «با تکمیل این پروژه، افغانستان سالانه ۳۰۰ تا ۳۵۰ مگاوات برق دریافت خواهد کرد که به تقویت شبکه برق‌رسانی کشور کمک شایانی می‌کند. علاوه بر این، درآمد حاصل از حق ترانزیت این پروژه، معادل ۱۰۰ تا ۱۵۰ میلیون دالر در سال، منبعی پایدار برای تأمین هزینه‌های برق و توسعه زیرساخت‌ها خواهد بود.»
احمدزی با مقایسه پروژه تاپ با پروژه کاسا-۱۰۰۰ (انتقال برق از قرقیزستان و تاجیکستان به افغانستان و پاکستان) توضیح داد: «در پروژه کاسا-۱۰۰۰، ما تنها برای شش ماه از حق ترانزیت بهره‌مند می‌شویم، اما در پروژه تاپ، این درآمد به‌صورت ۱۲ ماهه به دست خواهد آمد، که تأثیر قابل‌توجهی بر اقتصاد کشور خواهد داشت.»
خواسته‌های افغانستان در پروژه تاپ
شرکت برشنا تأکید کرده است که افغانستان در این پروژه خواست‌های مشخصی دارد تا منافع ملی خود را به حداکثر برساند. به گفته احمدزی، یکی از شرایط اصلی کابل، احداث دو ایستگاه فرعی (سب‌استیشن) در ولایت‌های هرات و قندهار است.
وی توضیح داد: «ما پیشنهاد کرده‌ایم که یک سرکیت (خط انتقال) به‌طور کامل برای تأمین نیازهای داخلی افغانستان استفاده شود و سرکیت دوم برای انتقال برق به پاکستان اختصاص یابد. این طرح به ما امکان می‌دهد تا ضمن تأمین برق داخلی، از مزایای ترانزیت نیز بهره‌مند شویم.»
اهمیت پروژه‌های مشترک با ترکمنستان
پروژه تاپ تنها یکی از چندین طرح مشترک میان افغانستان و ترکمنستان است که می‌تواند به تحول اقتصادی منطقه منجر شود. علاوه بر این پروژه، ترکمنستان و افغانستان در حال پیشبرد دو طرح مهم دیگر نیز هستند: پروژه خط لوله گاز تاپی (ترکمنستان-افغانستان-پاکستان-هند) و پروژه راه‌آهن تورغندی-سپین بولدک. این پروژه‌ها، با ایجاد زیرساخت‌های حیاتی در حوزه‌های انرژی و حمل‌ونقل، می‌توانند نقش مهمی در اتصال کشورهای منطقه و تقویت تجارت و ترانزیت ایفا کنند.
گسترش روابط کابل و عشق‌آباد
پس از بازگشت امارت اسلامی به قدرت در سال ۲۰۲۱، ترکمنستان به‌عنوان یکی از کشورهای پیشرو در آسیای مرکزی، روابط خود با افغانستان را به‌طور قابل‌توجهی گسترش داده‌است.
پیش‌تر، وزیر امور خارجه ترکمنستان در دیدار با امیرخان متقی، سرپرست وزارت امور خارجه افغانستان، بر تعهد کشورش به افزایش همکاری‌ها در زمینه‌های راه‌آهن، تجارت، ترانزیت و انرژی تأکید کرده بود. این همکاری‌ها نشان‌دهنده عزم دو کشور برای تقویت پیوندهای اقتصادی و ایجاد ثبات منطقه‌ای است.
چشم‌انداز آینده
اجرای پروژه تاپ و دیگر طرح‌های مشترک با ترکمنستان، می‌تواند نقطه عطفی در توسعه اقتصادی و زیرساختی افغانستان باشد. تأمین برق پایدار، ایجاد درآمد از ترانزیت و تقویت ارتباطات منطقه‌ای، از جمله مزایایی است که این پروژه‌ها به همراه خواهند داشت.
با توجه به مذاکرات جاری و تعهد طرفین، انتظار می‌رود که پیشرفت‌های ملموسی در اجرای این طرح‌ها در آینده نزدیک حاصل شود.
شرکت برشنا اعلام کرده‌است که جزئیات بیشتری از پیشرفت مذاکرات و زمان‌بندی اجرای پروژه تاپ به‌زودی با مردم در میان گذاشته خواهد شد. این پروژه، به‌عنوان بخشی از تلاش‌های افغانستان برای خودکفایی در بخش انرژی و تقویت جایگاه خود در منطقه، از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.
