کرکوک و جراحی باز “قلب” کردستان!

پارتی با تلفیقی از سیاست‌های اعلامی و اعمالی که لزوما منطبق نیستند و ترکیبی از سازش و اعمال قدرت، در 20 سال گذشته همواره ابتکار عمل را در کردستان بدست داشته‌است.

دولت ترکیه رسما اتحادیەی میهنی کردستان را بابت انتخاب ولایت کرد برای کرکوک تهدید کرد.

کابل ۲۴: تهدید ترکیه پس از جلسەی دیروز شورای ولایتی کرکوک می‌آید که با تحریم حزب دمکرات کردستان، جبهەی ترکمانی و جناحی از عرب‌ها به رهبری حاکان جبوری همراه بود.

ترکیه “سلیمانیه” را متهم کرده، اقلیت ترکمن کرکوک را از عرصه حذف و حزب دمکرات را هم به حاشیه رانده است.

واکنش ترکمن ها و حزب دمکرات هم شدید بود.

هوشبار زیباری، کرکوک را یک عراق کوچک خواند که ادارەی آن نیازمند وفاق جمعی و مشارکت تمام جریان‌ها و اقلیت‌هاست.

بر اساس سازش دیروز که اتحادیەی میهنی آن را جراحی سیاسی نامید- اشاره به قفل شدن موضوع در یک سال اخیر-  کردها دو سال نخست منصب والی را در اختیار می‌گیرند.

سپس آن را در مقابل پست ریاست شورای ولایتی، در اختیار عرب‌ها می‌گذارند.

حزب دمکرات با انتقاد از این امر، از قسمی تروئیکای قومی دفاع می‌کند: چهار سال مورد نظر به سه دورەی مساوی تقسیم و به ترتیب در اختیار کردها، ترکمن‌ها و عرب‌ها قرار گیرد.

شایان گفتن است که این، همان پروژەی هاکان فیدان وزیر خارجەی ترکیە است کە تلاش می‌کند با اعمال نفوذ، ترکمن‌ها را که اقلیت کوچک‌تری هستند، هم پایەی عرب‌ها و کردها قرار دهد.

فارغ از بررسی متغیرها و مسائل متنوع داخلی و منطقەای دخیل در مساله، می‌توان گفت در این مرحله، ایران با پشتیبانی از اتحادیەی میهنی بازی را از ترکیه برده است.

کردها بزرگترین گروه جمعیتی ولایت کرکوک، و اتحادیەی میهنی هم حزب نخست کردها در این ولایت مورد اختلاف می باشد.

کسب والی کرکوک توسط کردها، نقطه عطفی در روندی به شمار می رود که با رخدادهای 16 اکتبر آغاز و به اخراج نیروهای پیشمرگ از کرکوک انجامید.

حزب دمکرات، آن زمان بخشی از سران اتحادیه را متهم به خیانت و فروش کرکوک کرد و با یک هجمەی رسانەای سنگین تلاش نمود پایگاه اجتماعی خود را در این استان گسترش دهد.

هر چند  انتخابات های برگزار شده در 7 سال گذشته نشان داد که پارتی نتوانسته فرش کرکوک را از زیر پای یکیتی بکشد و کرکوکی‌ها کماکان هوادار سلیمانیه باقی ماندەاند.

پروپاگاندای پیشگفته البته تاثیری دیرپا و درازدامن بر افکار عمومی کردهای ایران باقی گذاشت که از ” زخم ناسور 16 اکتبر ” عمیقا رنجور و در درک رفتار انتخاباتی کردهای کرکوک، پی در پی سردرگم و ناامید می‌شوند.

تحول دیروز از یک منظر دیگر، نمایانگر مواجهەی اراده گرایی متهورانه و بوالهوسی سیاسی بافل طالبانی و سیاست سنتی پارتی است.

پارتی با تلفیقی از سیاست‌های اعلامی و اعمالی که لزوما منطبق نیستند و ترکیبی از سازش و اعمال قدرت، در 20 سال گذشته همواره ابتکار عمل را در کردستان بدست داشته‌است.

ماحصل این تاکتیک که با سویەهایی چون خرید سیاستمداران مخالف از رهگذر تطمیع، ارعاب و روش هایی چون کاربست “زبان نزاکت سیاسی ” همراه است، گردن نهادن کم و بیش سایر احزاب و جریان ها به نقش ” برادر بزرگی ” پارتی بود.

اکنون بافل در نقش شخصیتی خود شیفته و غیر قابل مذاکره و مهار، نقطەی پایانی بر این سیاست  نهادە و مثلا بە پدیدەی “یکێتی های پروپارتی ” کاملا خاتمه داده است.

وجه سوم رخداد اخیر، قدسی زدایی از کرکوک در ادبیات سیاسی دو حزب اصلی کرد است.

پارتی از دیرباز این شهر را قلب کردستان نامیده و اتحادیەی میهنی؛ قدس کردستان!

دست‌کم سه بار در طول سه دهه، مذاکرات کردها با بغداد در لحظەی تفاهم نهایی بر سر سرنوشت این شهر به شکست انجامیده است.

اکنون هوشیار زیباری عضو دفتر سیاسی حزب دمکرات آن را ” عراق کوچک ” می‌خواند. زیباری در نقش یک رهبر چریکی و دیپلمات فعلی نمی‌تواند به لوازم منطقی این سخن بی‌اعتنا بماند.

اگر مقصود وی ارج نهادن به توافق و مشارکت همگان در ادارەی آن است، می توانست بدون عدول از موضع رسمی حزب متبوعش، آن را “کردستان کوچک ” بنامد.

خاصه آن که در موقعیت‌های این چنینی، مقامات کرد در اشاره به تولرانس مذهبی و قومی موجود در اقلیم کردستان چیره دستند و زود زود آن را به رخ خاورمیانەی خشن و خالی از مدارا می‌کشند!

اما ظاهرا اینجا قصدی دیگر در میان است:

نرنجاندن ترکمن‌ها و عرب‌ها و  روی خط آوردن آنکارا به قصد اعمال فشار و بهم زدن بازی و برکناری والی کرد حزب رقیب و برگماری هر کس غیر از او!

این داستان یک تابلو و نظرگاه چهارم هم دارد. عراقی که امریکا پس از 2003 ساخت و ایران محتویات آن را پر کرد، به کلی فاقد مفهومی بنام اجماع و ارادەی ملی است.

غیر از شکاف های شیعه/سنی و کرد/عرب و … در داخل هریک از گروه های هویتی عمده، کهکشانی از ستیز و تفرقه وجود دارد: شیعیان با شیعیان، کردها با کردها، سنی‌ها با سنی‌ها و ترکمن‌ها با ترکمن‌ها!

این تابلویی دراماتیک از روند سیاسی پس از سال 2003 است و بر این اساس کرکوک، البته یک عراق کوچک راستین است!

مدیر خبرگزاری
کابل ۲۴ یک خبرگزاری مستقل است، راوی رویدادهای تازه افغانستان و جهان در ۲۴ ساعت شبانه‌روز. کابل ۲۴ در بخش‌ بازتاب‌ خبرهای تازه، تهیه‌ گزارش‌، ارائه تحلیل‌های کارشناسانه و حمایت از حقوق انسانی همه مردم افغانستان به ویژه زنان و اقلیت‌ها، و تقویت‌ و ترویج آزادی‌های اساسی و انسانی فعال خواهد بود.

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *