همانگونه که ژان پیاژه تکامل شعور شناختی (cognitive development) و لارنس کولبرگ تکامل شعور اخلاقی (moral development) آدمیان را به مراحل تقسیم کردند و عوامل مختلف، سنی، محیطی، آموزشی، تربیتی و فرهنگی را در تکامل چارچوب شناختی و قضاوت‌های اخلاقی آدمیان دخیل دانستند و نشان دادند که آدمیان (از کودکان.