درباره دانشجویان دختر، از نظر طالبان، مساله فقط حجاب نیست. آنان هم در گذشته و هم در این دوره، نشان داده اند که با اصل آموزش دختران، مشکل دارند و آن را بربنیاد خوانش افراط گرایانه خود از دین، مطلقا «حرام» می دانند.
ویدیوهای نشر شده در فضای مجازی نشان می‌دهد که یک نگهبان طالبان ورودی دانشگاه بدخشان را به روی دانشجویان دختر می‌بندد و به آنها حمله می‌کند. در این ویدیوها دیده می‌شود که شماری از دانشجویان تجمع اعتراضی برگزار کرده و شعار می دهند.
در این ویدیوها که روز یکشنبه (۸ عقرب) منتشر شده دانشجویان دختر می‌گویند آنها را به خاطر «حجاب اجباری» به دانشگاه راه ندادند و دروازه دانشگاه را به روی شان بستند.
پس از آن، دانشجویان دختر در برابر دانشگاه تجمع کرده و به این رفتار اعتراض کردند که با رفتار خشن و لت و کوب نگهبان طالبان روبرو شدند.
دانشجویان می گویند سختگیری در مورد حجاب آنها از سوی اداره امر به معروف و نهی از منکر طالبان که حجاب اجباری مورد نظر طالبان را به آنها تحمیل می‌کند.
اکثریت دانشجویان زن که در چندین ویدیو دیده می‌شوند پوشش کامل دارند و شمار اندکی روسری رنگی پوشیده اند؛ اما نگهبان به آنها حمله کرده و می‌گوید: «کسی که حجاب دارد با افتخار بیاید.»
مساله اول این است که قرائت و برداشت طالبان از احکام اسلام درباره حجاب با آنچه مردم افغانستان می دانند و رعایت می کنند، کاملا متفاوت است. طالبان خود را نماینده بلامنازع اسلام می دانند و تصور می کنند که تنها همان چیزی درست است و باید اجرا شود که آنان می گویند.
این در حالی است که تصمیم گیری درباره پوشش دختران و زنان مسلمان در افغانستان، صرفا وظیفه دولتی که فاقد مشروعیت داخلی و خارجی است و از راه زور به قدرت رسیده، نیست. پیش از ظهور و تسلط طالبان نیز مردم افغانستان، مسلمان بودند و احکام اسلامی را در همه زمینه ها از جمله حجاب به درستی رعایت می کردند.
بنابراین، طالبان باید بدانند که آنها نه نماینده بلافصل اسلام اند و نه به تازگی مردم افغانستان را مسلمان کرده اند تا حق داشته باشند احکام، خوانش ها و برداشت های افراط گرایانه و منحصر به فرد خود از «شریعت» را بر آنان تحمیل کنند.
نکته دوم این است که درباره دانشجویان دختر، از نظر طالبان، مساله فقط حجاب نیست. آنان هم در گذشته و هم در این دوره، نشان داده اند که با اصل آموزش دختران، مشکل دارند و آن را بربنیاد خوانش افراط گرایانه خود از دین، مطلقا «حرام» می دانند.
در این دوره اما علیرغم آنکه طالبان، افغانستان را به تنها کشوری در جهان تبدیل کرده اند که در آن تحصیل دختران، ممنوع است؛ اما تاکنون نتوانسته اند دروازه دانشگاه ها را به روی دختران ببندند و آنان را صریحا از تحصیلات عالی، منع کنند.
با این وجود، مشخص است که در نظام طالبان وقتی که دختران بالاتر از صنف ششم اجازه درس خواندن در مکاتب را نداشته باشند، حضور دختران در دانشگاه ها نیز به خودی خود منتفی است و در سال های آینده دیگر هیچ دختری نخواهد توانست در آزمون های کانکور برای ورود به دانشگاه شرکت کند؛ زیرا مکتب نخوانده است!
بر این اساس، محدودیت هایی که هر روز بر دختران دانشجو از سوی طالبان وضع می شود تنها یک هدف دارد و آن، بستن دروازه دانشگاه ها به روی دختران است؛ همان کاری که روز یکشنبه در بدخشان صورت گرفت.
در این میان، حجاب، مسمومیت های دسته جمعی، اخراج به بهانه تلاش برای تظاهرات دادخواهی برای هزاره ها، جداسازی روزهای حضور دانشجویان پسر و دختر در دانشگاه ها، پرده شرعی، ممنوعیت تدریس مدرسان مرد برای دانشجویان دختر، ممنوعیت پروژه های تحقیقی مشترک میان دختران و پسران و… بهانه هایی است که هدف از آن دلسرد کردن دختران از تحصیلات دانشگاهی و در نهایت، مردانه کردن کامل نظام تحصیلات عالی می باشد.
همین اکنون نیز هزاران دانشجوی دختر به دلیل سختگیری های طالبان، دستبرد آنان به نظام تحصیلات عالی، فرار استادان دانشگاه از کشور و… تصمیم گرفته اند دیگر به دانشگاه نروند و این چیزی است که کاملا در راستای سیاست های طالبان قرار دارد؛ بنابراین به هر میزانی که دختران از دانشگاه ها طرد شوند به همان میزان طالبان بدون نیاز به ارائه توجیهات و توضیحات به سازمان های حقوق بشری و… به هدف خود در زمینه ممنوعیت تحصیل دختران در مراکز دانشگاهی کشور، نزدیک تر می شوند.
با اینهمه، نه حجاب اجباری، نه تلاش برای تحمیل یک قرائت خاص از اسلام بر مردمی که طی قرون و اعصار متمادی، مسلمان بوده اند و نه مردانه کردن معارف و تحصیلات عالی، موفق خواهد شد. طالبان همانگونه که در دوره اول حاکمیت خود با ناکامی شرم آوری در این زمینه ها رو به رو شدند، این بار نیز به اهداف خود نخواهند رسید؛ بنابراین اگر می خواهند در قدرت باقی بمانند، باید به حقوق مشروع و خواست های انسانی همه طیف های جامعه افغانستان از جمله حق تحصیل دختران در مکاتب و دانشگاه ها احترام بگزارند و تمکین کنند؛ در غیر آن، ایستادگی تحسین برانگیز دختران در دانشگاه بدخشان به الگویی ملی برای همه زنان و دختران محروم از تحصیل تبدیل خواهد شد.
نرگس اعتماد
