وقتی پای حقوق و آزادی‌های بنیادین در میان است، مذاکره با دیکتاتورها بسیار خطرناک و بازی با سرنوشت است، چیزی که ما در مذاکرات صلح افغانستان عینا تجربه کردیم. مهم این است که بدانیم چرا خطرناک است تا از چاله به چاه نیفتیم. می‌توان دلایل ذیل را نام برد:
۱. حقوق و آزادی‌های اساسی چیزی نیستند که با سیستم دیکتاتوری بتوان در مورد آن‌ها سازش کرد و گفت که پنجاه پنجاه تقسیم می‌کنیم. دیکتاتورها خواهان حفظ کنترل خود بر جامعه و منابع قدرت اند، نمی‌خواهد آن را به آسانی از دست دهند. با حفظ این کنترل زمینه ای برای سازش بر سر حقوق و آزادی‌های بنیادین نمی‌ماند.
۲. در میز مذاکره قدرت طرفین محاسبه می‌شود، نه این‌که چه کسی درست می‌گوید و چه کسی اشتباه. در نتیجه قدرت تعیین کننده است.
۳. برای موفق شدن مذاکره تغییر مناسبات قدرت و توازن قوا به سود عدالت خواهان لازم است و این تغییر از طریق مذاکره به دست نمی‌آید ، از طریق تضعیف منابع قدرت دیکتاتور به دست می‌آید.
۴. دیکتاتور نیازمند مشروعیت داخلی و بین المللی است و بدون این دو مشروعیت دوام آورده نمی‌تواند و مذاکره نیروهای دموکرات با دیکتاتور ممکن است باعث مشروعیت داخلی و بین المللی دیکتاتور شود.
محمد امین احمدی
