بر اساس تجربه‌های شخصی و معلومات ناقص و ناچیزی که از تاریخ دارم به این نتیجه رسیده ام که دشوارترین کار، سیاست کردن و سیاست دانستن است.
کابل۲۴: ممکن است هر انسان علاقه داشته باشد که نقش سیاسی بازی کند و به عنوان سیاست گر و سیاست فهم، در سطح کلان و یا خورد مطرح شود. اما به ندرت، آدم‌های مستعد یافت می‌شود که از عهده این امر مهم موفقانه بدرآید.
طبق تجربه باید گفت: سیاست کردن، ارتباطاتِ مبتنی بر شیطنت و ریاکاری با جامعه نیست، ساختن دم و دستگاه عریض و طویل نیست، به دست آوردن پول از
منابع فساد آلود نیست، اعمال سلطه با زور، تزویر و زر نیست و حذف و سرکوب مخالفان و منتقدان نیست.
بلکه، سیاست امر مقدس و پاک است که از هرگونه فساد، ریاکاری و سلطه‌ای ظالمانه باید به دور باشد.
سیاست‌گر و سیاست فهم کسی است که بتواند یک جامعه و ملت را از فقر و جهل نجات دهد، نسبت به همه نگاه انسانی داشته باشد و از هرگونه فساد، آلودگی، تزویر، ریاکاری و نگاه بدبینانه و ستیزه جویانه پاک باشد.
برای هر انسانِ که زمینه فراهم شود، می‌تواند در هر رشته علمی موفق شود. می‌تواند متخصص فزیک باشد، متخصص اقتصاد باشد، متخصص طبابت باشد و …
اما به ندرت انسان‌های یافت می‌شود که سیاست‌گر دانا و فهیم شود. بنیاد توسعه، بر‌سیاست استوار است.
یک‌سیاست مدار می‌تواند زمینه را برای رشد استعدادها در تمام عرصه‌های علمی و فرهنگی و اجتماعی فراهم سازد. بدون سیاست‌گر دانا و فهیم امکان رشد جامعه وجود ندارد.
افغانستان، در کنار تمامی فقدان ها و کاستی‌های که دارد، بدترین کاستی اش نداشتن‌سیاست مداران و سیاست دانان صادق و دانا است.
۹۹ درصد افراد و گروهای که در افغانستان در عرصه سیاسی فعال بودند و خود را سیاستمدار جازدند، کاری نکردند جز؛ خیانت، ستم، تزویر، ریاکاری، فرقه گرایی و قوم پرستی سودجویانه، دزدی و فساد.
نتیجه‌ای چنین‌سیاست کردن، اکنون جامعه‌ای است؛ دربدر، بی‌سواد، سرافکنده، ناامید، عقیده‌یی، بدبین، دشمن همدیگر، خارج از ساختار بین المللی، مفتخر به چرندیات و خزعبلات قومی، نژادی، زبانی و صدها خرت و پرت دیگر.
تاهنوز، امیدی وجود ندارد که از خاک این ویران سرا، سیاست‌گر دانا و صادق بروید.
سید نعمت الله ضيا
