جو بایدن پس از پایان اجلاس گروه بیست به ویتنام رفته است: بیست و یکمین اقتصاد دنیا و نامزد بالقوەی G20 در آیندەی نزدیک و دشمن سابق امریکا.
کابل ۲۴: هنوز در ویتنام کمونیست های روی کارند که کمتر از 50 سال پیش شکستی سهمگین بر ارتش امریکا تحمیل کردند و صحنەی رسوایی آور فرار دیپلمات های امریکایی از طریق بالگردهای نشسته بر بام سفارت در سایگون را خلق نمودند.
اما امروز دبیرکل حزب کمونیست امریکا را به مرتبەی شریک و متحد استراتژیک ویتنام رساند.
جنگ ویرانگر ویتنام با سقوط دولت متحد امریکا در سایگون در سال 1975 خاتمه یافت. دو کشور بیست سال بعد با هم آشتی کردند و اکنون با پشت سر گذاشتن میراث شوم جنگ، به نزدیک‌ترین متحدان هم تبدیل شدەاند.
آشتی با امریکا بخشی از نقشه راه توسعەی اقتصادی ویتنام و کلید ورود به بازارهای جهانی و نهادهای مالی بین المللی است.
بلافاصله پس از فروپاشی شوروی در سال 1991 کمونیست های ویتنامی، اقتصاد دولتی را کنار گذاشتند و اصلاحات به سبک حزب کمونیست چین را آغاز نمودند.
موج فروپاشی شوروی تقریبا تمام رژیم های کمونیست جهان را با خود برد و فقط چهار کشور چین، ویتنام، کوبا و کوریای شمالی از آن جان سالم بدر بردند.
دو کشور اول با اصلاح اقتصادی توانستند به سرعت رشد کنند و با حفظ سلطەی حزب کمونیست، بدون غربی شدن، توسعه پیدا نمایند.
اما کوبا و کوریای شمالی با تکرار شعارهای قدیم و لفاظی های انقلابی و بدل شدن به حکومت های خانوادگی عملا به جزایر گرسنگی بدل شدند.
ویتنام در جنگ علیه امریکا از پشتیبانی بی دریغ چین و شوروی برخوردار بود. اما اینک ضمن حفظ روابط نزدیک با این دو کشور در اندیشەی استفاده از شکاف بوجود آمده میان آنها با آمریکاست.
با تشدید جنگ اقتصادی واشنگتن و پکن، هانوی به مقصد جذاب شرکت های کوچ کرده از چین بدل شده است.
بایدن در سفر خود به هانوی، مدیران غول های فناوری چون گوگل و اینتل را همراه خود برده است. در سال‌های اخیر نام هایی چون مایکروسافت، اپل، گوگل و …بخشی از زنجیرەی تولید خود را به این ببر اقتصادی تازه نفس منتقل کردەاند.
به لحاظ راهبردی سفر بایدن به ویتنام، هم ارز با دیدار تاریخی نیکسون از پکن در سال 1972 است.
نیکسون با آشتی با چین یکی از قطب های دنیای کمونیسم نیم قرن پیش به دنبال محاصرەی رقیب اصلی یعنی شوروی بود.
میانەی مسکو و پکن از ده سال قبل از این سفر بر سر اختلافات ایدئولوژیک و رقابت های سیاسی شکر آب شده بود.
هنر امریکا این بود که با یارگیری چین و شقه کردن ژئوپولتیک دنیای کمونیسم، نفس های شوروی را در آخرین مرحلەی جنگ سرد به شماره انداخت.
پاداش چین چه بود؟ پذیرش در اقتصاد جهانی و برخوردار شدن از همکاری بی‌حد و حصر نهادهای مالی عمدتا غربی بدون پیش شرط هایی چون ادغام سیاسی و کنار نهادن هنجارها و اصول حکمرانی اقتدارگرایانەی حزب کمونیست.
چین با استفاده از این امتیاز و مزیت‌هایی چون نیروی کار ارزان و جمعیت جوان بسیج شده برای تولید اقتصادی، چهار دهه رشدی شتابان را آزمود و به دومین اقتصاد بزرگ جهان تبدیل شد.
اکنون شی جین پینگ از بیم تبعات سیاسی رشد سریع کشور و پیامدهای آن برای حکومت یکه سالار حزب، در حال تجدید نظر در پلتفرم اصلاحات سال 1978 به منظور کنترل بیشتر جامعه است.
این کشور همچنین در سودای تبدیل ثروت اقتصادی به نفوذ سیاسی و ژئوپولتیک است. عواملی که حساسیت امریکا و همسایگان چین را برانگیخته است.
از این رو امروز بایدن پا جای پای نیکسون گذاشته تا با جدا کردن ویتنام از چین و تبدیل کردن آن به جایگزین اقتصادی آن، از کاهش نرخ رشد اقتصاد جهانی جلوگیری و همزمان به مهار چین و محاصرەی آن مطابق الگوی شوروی بپردلزد.
ویتنام جایگزین خوبی برای صنعت نیمه هادی ها و مواد معدنی کمیاب و میزبان مناسبی برای آن دسته از صنایعی است که تولید صنعتی خود را به خارج از غرب منتقل می‌کنند.
نیروی جوان و آموزش دیده ویتنام و جمعیتی که ذیل ” استبداد منور ” حزب در راستای تولید اقتصادی بسیج شدەاند، یادآور الگوی جذاب چین دهەهای گذشته برای سرمایه گذاران و دولت های غربی است.
کمونیست‌های ویتنامی نیک می‌دانند که مانند تجربەی چین، این بختی بادآورده و موقت است.
آنها همەی تخم مرغ های خود را در یک سبد نگذاشته و به روابط نزدیک با چین و روسیه ادامه خواهند داد.
اما می‌دانند که از این فرصت برای تبدیل به اقتصادی پیش رفته و پویا کمال استفاده را ببرند.
45 سال قبل چین و ویتنام علیرغم وحدت ایدئولوژیک بر سر منازعات ژئوپولتیک در هندوچین درگیر جنگی سخت و خونبار شدند.
از قضا امریکا هم در آن جنگ با دلایل رئال پولتیک، مائوئیست ها را بر لنینیست ها ترجیج داد و عملا در کنار پکن و رژیم سفاک پول پوت ایستاد.
با الهام از این تجارب، ویتنامی ها می دانند که باید به وقت مصلحت، ایدئولوژی را بخاطر مصلحت کنار نهاد.
صلاح لدین خدیو
