کسانیکه در حوزهی ادبیات گمنام هستند مترجمان اند، آنان را میتواند قهرمانان پشت ِ پردهای ادبیات لقب داد. مثلِ سربازان گمنام در حوزهی نظامی و تولید کنندگان برنامههای تلویزیونی، مانندِ کارمندان کارگران رسانهای، مثلِ نویسندگانی که برای مجری و گردانندگان برنامههای تلویزیونی و رادیویی مینویسند.
کابل۲۴: همانگونه که در رسانههای دیداری و شنیداری خبرخوان و گرداننده را خبرنگار و ژورنالیست میخوانند و نویسندگانی رسانههای دیداری و شنیداری گمنام هستند همینطور مترجمان در حوزهی ادبیات گمنام باقی ماندهاند، در جامعهی افغانستان کمتر از این قهرمانان پشتِ پرده یاد میشود و یا اینکه در حوزهی ادبیات تحويل گرفته میشوند خصوصا در عصرِ گوگل ترجمهگر و هوش مصنوعی مترجم ترجمهگر، ترجمان، یا برگرداننده که در صنعت یا هنرِ ترجمه مهارت دارد و عهدهدارِ درک و تفسیر موضوعات، معانی، و مفاهیم پدیدآمده در یک زبان (زبان مبدأ)، و سپس انتقال، معادلیابی، و بازسازی آنها در زبانی دیگر (زبان مقصد) مورد توجه نیست.
در حالیکه مترجمان قهرمانان پشت پردهیِ ادبیات هستند. افرادی که غالبا فراموش میشوند اما امکان گفتوگویِ میان فرهنگهای مختلف را فراهم میکنند و ما را قادر میسازند بفهمیم همهیِ ما، اهلِ هرکجای این دنیا که باشیم، در دنیایی واحد زندگی میکنیم. مترجمان ما را با جهان پیوند میدهد ما را وصل میکند.
ترجمهگر، با توجه به گوگل ترجمهگر، نرمافزارهای رايج و در عصر هوش مصنوعی کمتر فرصت شغلی دارند. کارِ ترجمه ممکن آسان به نظر برسد اما کاری بسیار زمانگیر است. مترجمان ما را با فهم، آداب، فرهنگ، تاریخ ادبیات، هنر، سیاست و خیلی از مسائل دیگر جهان آشنا میکند.
مترجمان در ادبیات بیشترین بهره را میبرند. من نمیدانم چقدر دقیق است اینکه دکتر علی شریعتی یکی از نویسندگانِ دلخواه من که در نوجوانی مرد رویاهایی بزرگ سالیام بود کارِ نویسندگیاش از ترجمهی کتاب “ابوذر” آغاز کرده است.
به هر صورت شاملو و هدایت از آدمهایست که ترجمهگری در زندگی و جاودانگی آنان نقشِ برازنده و مهم داشته است حتا ترجمهگری هدایت و شریعتی و شاملو و دیگران در حوزهی ادبیات نزدیک به فراموشیست.
در پايان به مراحل مختلف مترجم کوتاه اشارهای میکنم و پيشنهاد دارم و آنهم اینکه در مترجمان را در حوزهی ادبیات به فراموشی نسپاریم.
زبانِ مادری ترجمهگر در زندگی ادبی و هنری او نقش برجسته دارد، چالش مترجمان از مهارتهای زبانی شروع میشود، مترجمان قهرمانان پشت پرده در واقع در گام نخست زبان مادری خودشان را بارور میکنند و سپس به زبانِ منبع و منابع تسلط پیدا میکنند.
پس از مهارتهای زبانی وارد مهارتهای کمپیوتری میشوند، هرچند مهارتهای کمپیوتری آموزش کوتاه مدت است اما مترجم خوب نیاز دارد در کنارِ دسترسی به نرمافزارها با HTML آشنایی پیدا کند.
میدانیم که شماری زیادی از مترجمان امروز فریلنسر کار میکنند باید به مهارتهای تجاری آشنایی داشته باشند، مترجمان نیاز دارند در اوجِ رقابت هوش تجاری خودشان را تقویت کنند. مترجمان همواره به یادگیری ادامه میدهند به اطلاعات خودشان میافزایند.
مترجمان قهرمانان پشت پرده ادبیات به یکسری از ارزشها و تعهدات پایبندی دارند. آنان همیشه تلاش میکنند مطلع باشند، اعتماد و امانتداری از تعهدات، مسؤلیتها و وظايف مهم مترجمان است.
ترجمهی تخصصی، پاسخگویی، مديريت زمان، وظیفه شناسی و مسؤلیتپذیری از کارویژههای مترجمان به شمار میرود.
با این همه مسؤلیتها، ویژگیها، تعهدات و تخصص که گفته آمدیم آیا مترجمان شایستهی فراموشی و گمنامی هستند؟ پاسخ روشن است. قدر مترجمان قهرمانان پشت پرده ادبیات را بدانیم.