تروئیکای اروپایی مکانیسم ماشه را فعال کرد. تروئیکا واژهای روسی به معنای درشکهی سهاسبه است. از قضا ریشهشناختی این واژه در زبان روسی، استعارهای جالب از اقدام امروز بریتانیا، فرانسه و آلمان بهدست میدهد.
کابل ۲۴: سه قدرت جهانی سابق که امروز برای عرضاندام در جهان در حال دگرگونی و مواجهه با قدرتهای تازهنفس و جدید ناچارند دنبالهرو امریکا باشند.
گویی امریکا و اسرائیل که ابتکار عمل در پروندهی هستهای ایران را بهدست دارند، سوار درشکهی سهاسبهی اروپا به مقصد بند هفت شورای امنیت چهارنعله میتازند!
اصولاً کنشگری اروپای پیر و فرتوت در عرصهی بینالملل بدون اتکای کافی به امریکا ممکن نیست.با این اقدام، ایران به ابتدای دههی نود و زمان تحریمهای همهجانبهی شورای امنیت بازمیگردد.
گرچه اکنون هم تحریمهای یکجانبهی امریکا تقریباً تمام بخشهای کلیدی اقتصاد ایران را هدف قرار داده، اما بازگشت تمام قطعنامههای گذشته به منزلهی تحکیم آنها در یک چارچوب حقوقی مستحکم است و رهایی از آن دشواری بیشتری دارد.
جدا از اینها، تفاوتهای مهمی با سیزده سال قبل وجود دارد. در دوران ماقبل برجام، تحریم عمدتاً بهعنوان ابزار جایگزین جنگ تلقی میشد.
اما اکنون تحریمهایی رسمی علیه برنامهای اعمال میشود که هدف تهاجمی سنگین قرار گرفته و ارزیابی روشنی از وضعیت واقعی آن وجود ندارد.علاوه بر این، اقتصاد و آسمان ایران به یک اندازه آسیب دیده و از تابآوریشان به طرزی معنادار کاسته شده است.
همچنین نفوذ منطقهای ایران و انسجام و استحکام نیروهای نیابتی آن به اندازهی گذشته نیست.با این وصف، یک توافق جدید هستهای، ولو با برخی عقبنشینیهای تاکتیکی، نمیتواند به سود ایران نباشد.
اما چرا ایران گذاشت کار به این مرحله برسد و تمدید ماشه و مذاکرات بیشتر با اروپا را نپذیرفت؟
یقیناً به خاطر فقدان یک دستورکار مذاکراتی روشن!طرف غربی با ادراکی که از تضعیف نسبی موقعیت ایران دارد، احتمالاً به یک توافق فراگیر میاندیشد که در آن توان موشکی و تکلیف نیروهای نیابتی هم گنجانده شوند.
چرا که موشکهای ایرانی سد دفاعی اسرائیل را شکستند و تهدید واقعی را به رخ کشورهای غربی کشیدند.
پهپادهای شاهد هم در جبههی اوکراین و بهدست روسیه همین تصور را بهوجود آوردند.
علاوه بر اینها، کنترل غیرمستقیم ایران بر آبراه استراتژیک بابالمندب از طریق متحدان حوثی، تنگناهای ژئوپلیتیک جدی و جدیدی خلق نمود.
با این وصف، دستورکار گلوگشاد موصوف که در مقیاس نوعی خودکشی ژئوپلیتیک است، چیزی نیست که ایران بحث در مورد آن را بپذیرد.
به نظر نمیآید که دستکم در مقطع فعلی، طرف غربی نیز تفسیری غیر از این از مذاکره داشته باشد.
این شکاف فراخ به معنای آن است که بنبست کنونی تداوم مییابد و احتمالاً مهلت سیروزهی مدنظر تروئیکای اروپایی هم تغییری در مسئله ایجاد نمیکند. ایران در موقعیت خطیر و سرنوشتسازی قرار دارد.
صلاحالدین خدیو
